De twee beelden die van 1873 tot 1945 de toegangspoorten van de stadsbrug sierden, worden tentoongesteld in de Bovenkerk. De beelden ‘Stedenmaagd´ en ‘Landbouw en Nijverheid’ zijn nu nog opgeslagen in de Cellebroederspoort. Op 15 mei worden ze getransporteerd naar de werkplaats van Heldoorn Restauraties en Gevelwerken, waar ze schoongemaakt worden. Op 17 mei worden de beelden vervoerd naar de Bovenkerk op de Koornmarkt. Erfgoedwethouder Richard Boddeus, manager van de Bovenkerk, Jan Quintus Zwart en John Engelsman, voorzitter van de Stichting Bovenkerk Kampen zijn aanwezig bij de aankomst van de beelden in de kerk.
Het idee om de beelden te exposeren in de Bovenkerk, komt van de Stichting Bovenkerk Kampen zelf.
“Een idee dat we als gemeente graag omarmen,” aldus wethouder Richard Boddeus. “De beelden staan al sinds 1990 in de Cellebroederspoort. Dit is jammer, omdat het om prachtige beelden gaat met lichte schades die goed te herstellen zijn. We zijn blij dat de Bovenkerk de beelden een mooie zichtbare plek wil bieden, zodat iedereen ze kan bekijken. Ze spreken echt tot de verbeelding.”
‘Stedenmaagd´ en ‘Landbouw en Nijverheid’ weer zichtbaar
De beelden krijgen een nieuwe plek in een nis in de kooromgang. Ze worden langdurig tentoongesteld samen met andere losse bouwfragmenten uit de Bovenkerk. Vanaf 17 mei zijn de beelden te bewonderen door het publiek.
Verplaatsen, reinigen en restaureren
De beelden zijn wel twee meter hoog en wegen zo’n twee ton per stuk. Het wordt een hele operatie om de beelden uit de poort te halen. De gemeente heeft Heldoorn BV de opdracht gegeven het transport naar de Bovenkerk te verzorgen. Naar verwachting neemt het transport van de twee beelden 15 mei de hele dag in beslag.
De beelden zijn in een redelijke staat. Het zandsteen heeft putjes, die zijn ontstaan door invloed van zouten. Van elk beeld ontbreekt een hand, maar die zijn nog wel bewaard gebleven. De beelden worden schoongemaakt via een milde stoomreiniging op zeer lage druk. Als de beelden in de Bovenkerk staan, wordt bekeken wat er precies gerestaureerd moet worden en op welke wijze. Voor de restauratie wordt subsidie aangevraagd bij de provincie Overijssel.
Geschiedenis beelden
De twee beelden sierden de oude stadsbrug die tussen 1872 en 1874 werd gebouwd. Deze brug had imposante toegangspoorten waar de ´Stedenmaagd´ en ´Landbouw en Nijverheid´ op stonden. Het ene beeld (Stedenmaagd) stond aan de Kampen kant en het andere beeld (Landbouw en Nijverheid) aan de kant van IJsselmuiden. De beelden zijn door de beeldhouwer Joseph Graven uit ’s Hertogenbosch vervaardigd uit Obernkirchener zandsteen.
De brug was ook uniek, want het was de eerste moderne brug over de IJssel. Het was één van de weinige grote rivierbruggen die geen dienst deed als spoorbrug, maar een rijbaan had van 4 meter breed. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de brug tot tweemaal toe beschadigd. In 1940 door het terugtrekkende Nederlandse leger en in 1945 door het terugtrekkende Duitse leger. Na de oorlog werd de brug hersteld, maar zonder de karakteristieke portieken en torentjes. In 1962 werd de ophaalbrug vervangen door een hefbrug en werd de doorvaarthoogte verhoogd. Bij de afbraak ervan bleven de twee beelden behouden. Jarenlang stonden ze in de Koornmarktspoort. In 1990 werd die poort gerestaureerd en verhuisden de beelden naar de Cellebroederspoort. Deze hefbrug bleef bestaan tot in 1998 de huidige stadsbrug met de gouden wielen werd geopend.
Beelden van Obernkirchener zandsteen
De stadsbrugbeelden zijn van Obernkirchener zandsteen gemaakt. Deze steen komt uit de streek tussen Obernkirchen en Stadhagen, circa 40 km van Hannover. Deze zandsteensoort lijkt sterk op Bentheimer zandsteen. Dat werd ook altijd gedacht, totdat de natuursteenexpert van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed ze vorige maand bekeek. Het bleek volgens de expert duidelijk om Obernkirchener zandsteen te gaan. Dit is te zien uit aan de putjes die zichtbaar zijn, de littekens van kleine schelpen (waarbij de kalk van de schelp is opgelost) en de kleur.
Bron: gemeente Kampen.
