Kamper Steenhouwerij restaureert gedenksteen ‘400 jaar Brandaris’

420
Gedenksteen Terschelling 3 Brandaris
Fotos: Met dank aan Cor Adema

In dit voorjaar van 2016 kreeg Steenhouwerij van Ommen uit Kampen toestemming (en opdracht) van Rijkswaterstaat de gedenksteen ‘400 jaar Brandaris’, waar nodig, te herstellen en opnieuw van kleur te voorzien.

Een klus waar je als rasechte Kampenaar geen ‘nee’ tegen kunt zeggen. Daarom werd vrijdag 6 mei door  Mariska en Michiel van Ommen begonnen met de restauratie van de herdenkingssteen aan de Brandaris, een klusje wat niet zo maar even 1-2-3 geklaard kon worden, want de gehele gedenkplaat moest grondig gereinigd worden en ook moesten de letters van de tekst worden bijgewerkt. Daarna kon men stap voor stap beginnen aan de monnikenklus, namelijk het inkleuren van de tekst met zilververf.

Gedenksteen Terschelling 2
Gedenkplaat voor restauratie

Omdat Kampen in het verre verleden de hele betonning verzorgde vanuit Kampen, (over de Zuiderzee, over de Waddenzee tot aan Terschelling) en omdat Kamper reders behoefte hadden aan een vuurbaken kwamen de Kampenaren met een slim voorstel om voor de eerste Brandaris de stenen en balken te leveren, Dit vond men zo’n goed idee, dat de Kampenaren met hun schepen tot in de eeuwigheid geen havengeld hoefden te betalen. Dit werd vastgelegd na een overeenkomst tussen de bestuurders van Kampen en die van Terschelling in 1323. Dit is ook wat er vrij vertaald en in het kort op de inmiddels gerestaureerde gedenkplaat staat.

 

Gedenksteen Terschelling 1
Gedenkplaat na restauratie

Na 1450 – 1500 nam de welvaart in Kampen af door de verzanding en de steeds groter wordende schepen op de IJssel. In die periode kwamen de Hollandse steden tot welvaart waardoor een aantal Kamper reders naar Amsterdam vertrokken. Logisch gevolg was dat Amsterdam daardoor een florerende Hanzestad werd en de betonning voor zjn rekening nam. Ook bouwden de Amsterdammers de huidige vuurtoren die nu Brandaris heet. Ze keken echter het kunstje van de Kampenaren af want ook Amsterdam leverde de stenen en balken voor de bouw wat hen ook weer specifieke rechten opleverde

In (1994) werd door het gemeente bestuur van Kampen de huidige herdenkingsplaat aangeboden en werd 400 jaar Brandaris herdacht. Deze werd destijds onthuld door de toenmalig minister van verkeer en waterstaat Mevr. J.R.H. Maij-weggen.

Op deze vuurtoren, de Brandaris, staat dan ook de gedenksteen met de wapens van Kampen en Terschelling. Omdat de wapens van de gemeente Terschelling en Kampen verschillende kleuren hebben, zijn de gemeentewapens door Mariska en Michiel vrijdag en zaterdag in de verschillende kleuren gezet. Een tijdrovend werkje omdat iedere kleur eerst moet “harden” voordat er met de volgende inkleuring begonnen kan worden. Na het inkleuren van de beide wapens werd de steen met een speciale beschermlaag behandeld, waardoor deze weer voor langere tijd beschermd is tegen weersinvloeden.

Tijdens de werkzaamheden was er al volop belangstelling van aanwezige Kampenaren en veel toeristen voor de Kamper en Terschellinger geschiedenis van de steen.

Gedenkplaat Terschelling
Mariska en Michiel van Ommen druk met de restauratiewerkzaamheden