DROMEN VAN, VOOR EN DOOR IEDEREEN DIE ZICH VERBONDEN VOELT AAN KAMPEN
Door: Diana de Groot
Johann van den Noort – Een kunstenaar voor elk bedrijf in Kampen
Bij binnenkomst word ik direct ‘gepakt’ door het aantal imposante kunstwerken in zowel woonkamer als atelier van de 76-jarige Johann van den Noort. Aangenaam verrast door de diversiteit aan schilderijen en sculpturen door hem zelf gemaakt. Ik stelde me op weg hier naartoe in op een gesprek met een uitvinder en innovator in het bijzonder. Johann blijkt echter kunstenaar in hart en nieren en vertelt me dat het één het ander niet uitsluit. Integendeel, juist inspireert en versterkt, want: “ieder kunstwerk is een uitvinding en elke uitvinding een kunstwerk.”
Water
“Al vanaf de lagere school houd ik me bezig met schilderen en tekenen. Door mijn dyslexie kon ik maar moeilijk meekomen met de reguliere schoolvakken”, vertelt Johann. Wel blijkt daar al snel zijn creatieve talent. Met moeite maakt hij de MTS af om in het autobedrijf van zijn vader aan de slag te gaan en het op zijn 26e over te nemen. Het bedrijf verkoopt hij dertig jaar later om zich alleen nog maar bezig te houden met beeldende kunst. Eerst zonder thema. Maar al snel is daar het element ‘water’. “Want”, voegt Johann toe: “ik ben gek op water. Bij de IJssel opgegroeid. Altijd veel gezwommen en diepzee gedoken. Zelfs meerdere keren op de bodem van de zee in duikerspak getekend! Daarnaast ook jaren gezeild. Ik heb meer dan zestig jaar een zeilboot gehad. Vanaf 1970 ben ik de zee opgegaan en heb zeiltochten gemaakt, onder andere naar Engeland, de Oostzee, Noorwegen en Frankrijk. Zowel mijn kunstwerken als ook uitvindingen hebben allemaal iets met water.”
Buiten de kaders
“Na de verkoop van het autobedrijf wilde ik me dus volledig toeleggen op het maken van kunst. Het uitvinden bleek echter zoveel tijd in beslag te nemen dat ik minder aan het schilderen toekwam. Hoewel… wat is minder? Schilderen is een exercitie om mijn creativiteit te onderhouden. Is nodig om buiten de geijkte kaders te kunnen denken en werken. Creativiteit is bedoeld als verrijking van ons bestaan en zorgt voor frisse ideeën, bijzondere vondsten en inzichten en daardoor onverwachte oplossingen. Ik schilder zoveel dat er plus minus 1000 werken opgeslagen zijn in het Huys der Kunsten in de Voorstraat. Die ruimte gebruik ik als expositieruimte. Helaas wordt het weinig tot niet meer in die hoedanigheid gebruikt”.
Uitvinder?
“In 1995 dreigde Kampen onder water te stromen. De nooddijk was er nog. Maar die kon volgens mij het water nooit keren en in dat geval zouden zowel mijn bedrijf als woning onder water komen te staan. Het bedrijf, inmiddels gevestigd aan de Nijverheidsstraat, had een evacuatieplan om eventueel auto’s in veiligheid te brengen. Ik kon die bewuste nacht niet slapen. Had de hele dag mensen met zandzakken op tv gezien. Overstroming dreigde. Ik dacht bij mezelf: ‘dat kan toch niet meer in deze eeuw!’, ben naar mijn atelier gelopen en heb het plan gemaakt voor een drijvende waterkering. Pas toen de schets af was, viel ik in slaap. Het idee bleek uniek en ik vroeg octrooi aan om daarna het plan openbaar te maken. Via contact met de directeur van de Kamer van Koophandel werd een consortium van vier bedrijven samengesteld die het plan om Kampen te beschermen tegen overstromingen wilden uitvoerden. Een proefopstelling van de waterkering in Hasselt werd door iedereen laaiend enthousiast ontvangen. Het idee werd bij zowel de gemeente, Rijkswaterstaat als het Waterschap ingebracht. De laatste zag het niet zitten. Het plan ketste hierdoor af. Ik ging uiteindelijk met één Nederlands bedrijf verder. De waterkeringen lieten zij maken door een bedrijf uit Vietnam. Zij hebben er enkele tientallen gebouwd. Deze waterkeringen werden wereldwijd verkocht. Ook in Amerika was een bedrijf die de waterkeringen voor de Amerikaanse markt bouwde en door ook verkocht. Eén van de blangrijkste gebouwen, het ‘National Archive’, wordt beveiligd met twee van deze waterkeringen”.
Succes?
“Het Nederlands bedrijf kon de markt echter niet goed meer aan naast hun core business en daarom besloot ik zelf de waterkeringen te gaan verkopen met een zestal dealers wereldwijd. Omdat ik inmiddels de 65 al ver gepasseerd was, zocht ik een bedrijf die alles van me in licentie kon overnemen. Eén van onze dealers in Engeland wilde dit graag en richtte hiervoor speciaal een nieuw bedrijf op. In 2010 sloot ik een licentieovereenkomst met het bedrijf. Door diverse omstandigheden is die samenwerking op niets uitgelopen. Een illusie armer, ervaring rijker noemen ze dat toch? Dus, een succes? De waterkering wel. Die overtuiging is er nog steeds! Ik heb het wel moeilijk gehad met de onterechte gang van zaken die me op financieel gebied veel heeft gekost en bovenal veel negatieve energie. Hoewel behoorlijk teleurgesteld, ben ik niet verbitterd geraakt. Ik heb geleerd het positieve ervan in te zien en heb mijn les geleerd. Mijn zoon is in 2014 opnieuw begonnen onder de naam ‘Hyflo’. Het is fijn dat hij er verder mee gaat en dat de productie in de toekomst in Kampen plaatsvindt. Alles is opnieuw ontworpen en uitgetekend en met de onlangs vernieuwde patenten hebben we nu de beste zelfsluitende waterkering die er op de markt te krijgen is met als resultaat vele wereldwijde aanvragen.”
Edison Award
“De Waterkering is niet mijn enige uitvinding. Zo bedacht ik een waterkrachtturbine die uit getijstroom energie kan halen. Maar ook een olieverwijdering vaartuig dat olie bij milieurampen zeer snel kan verwijderen van het wateroppervlak. En de tsunami golfbreker. Voor al deze plannen werk ik samen met studenten van universiteiten en hogescholen voor de technische berekeningen en de uitwerking. Voor het ontwerp van ‘Twing Wing Tsunami Barrier’ ontving ik de Wall Street Journal Technical Innovation Award en de Silver Edison Award, ’s werelds op één na hoogste onderscheiding voor innovaties in de categorie Environment.”
Jouw droom?
“Mijn droom is om oplossingen aan te blijven dragen voor problemen die de wereld met water heeft. Niet door er tegen te strijden, maar juist om met het water samen te werken. Gebruik het water voor de oplossing! Dat doe ik eigenlijk met al mijn uitvindingen. Ik heb talent gekregen en dat wil ik gebruiken. Wat ik vertel is een soort levensverhaal met alles wat uit mijn hoofd en handen gekomen is en nog steeds komt. Of het nu met tekenen, schilderen of uitvinden is. Ik maak nooit iets na. In mijn kunst werk ik hoofdzakelijk abstract. Met mijn abstractie in de beeldende kunst dwing ik me iedere keer weer iets nieuws te bedenken. En zo ontwikkel ik mijn creatieve brein die mij de inspiratie geeft voor mijn uitvindingen. Vanuit mijn christelijke overtuiging ga ik hier verantwoordelijk mee aan de slag. God geeft mij deze creativiteit. Ik zie het als mijn taak om deze zinvol in te zetten.”
En voor Kampen?
“Bovenstaande geldt ook voor Kampen, de mooiste stad die ik ken! Ik zou niet graag ergens anders naar toe willen. Graag blijf ik hier mijn ‘ding’ doen. Ik voel in deze stad vrede en rust en dat maakt dat ik dankbaar ben dat ik hier woon. Cultuur krijgt goede aandacht. Denk aan al die verenigingen, ook op cultureel gebied zoals bijvoorbeeld koren en muziekkorpsen. Mijn droom voor deze prachtstad? Ik vind dat ieder Kamper bedrijf een kunstenaar verdient of in dienst zou moeten nemen om creatief mee te denken over het productieproces. Op deze manier bevorder je innovatie die de economie in Nederland kan versterken. Laat de Kamper bedrijven maar een voorbeeld zijn voor alle Nederlandse bedrijven!”
Oplossing verkeerssituatie Stadsbrug
“Recent publiceerde ik via Facebook een oplossing voor de huidige verkeerssituatie op en rond de Stadsbrug. Het idee leeft dat de brug het verkeer niet aan kan. Die kan dat wél. In tegenstelling tot de beide oeverkruispunten en dan vooral die aan de kant van IJsselmuiden. Daar zit het probleem. Het verkeer kan niet voldoende doorstromen en daarom staat het veel stil. Daar bedacht ik een oplossing voor. Aan de stationszijde van de brug moet het verkeer zonder stoplichten op een rotonde verdeeld worden. Onder de rotonde wordt een ondergrondse parkeergarage gebouwd. Aan de IJsselzijde komt een restaurant met terrassen, die uitzicht biedt op één van de mooiste stadsgezichten van Nederland. De parkeergarage en het restaurant dragen vervolgens voor een belangrijk deel bij aan de financiering van het hele plan. Ik krijg op het plan vele positieve reacties. Als ik nóg een droom voor Kampen mag uitspreken: dat dit idee door de gemeente uitgevoerd wordt!”
Ridder
“Geboren als de zevende generatie Van den Noort’s in Kampen kreeg ik de hoogste koninklijke onderscheiding in deze gemeente als ‘Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw’ en de Eremedaille van deze stad. Ik ben daar trots op en dankbaar voor en wil dit met mijn creatieve werk en Gods hulp dan ook waarmaken.”
