De oevers van de IJssel zijn schoner dan de gemiddelde Nederlandse rivieroever. Dat blijkt uit de meest recente metingen van Schone Rivieren. Per honderd meter rivieroever werden langs de IJssel gemiddeld 314 stuks afval gevonden. Voor heel Nederland lag dit gemiddelde op 450 stuks. In beide gevallen bestond 90 procent van het gevonden afval uit plastic. Het is de eerste keer dat de oevers van de IJssel door Schone Rivieren zijn onderzocht.
In totaal zijn op veertien plekken langs de IJssel metingen uitgevoerd. Daarbij werden in totaal 4400 stuks afval gevonden. Plastic piepschuim stond daarbij met stip op nummer één. Verder werden veel plastic snoep-, snack-, en chipsverpakkingen en plastic wattenstaafjes aangetroffen.
Vrijwilligers
Schone Rivieren, een initiatief van IVN Natuureducatie, Plastic Soup Foundation en Stichting De Noordzee, voert sinds 2017 twee keer per jaar met behulp van honderden opgeleide vrijwilligers metingen uit langs de Nederlandse rivieren. Dit jaar is op maar liefst 171 locaties langs de Maas, Waal, IJssel en het Haringvliet onderzoek gedaan. Dit zijn 52 plekken meer dan vorig jaar, waarvoor gelukkig ook vrijwilligers klaarstonden. ‘Heel fijn dat er zoveel mensen zijn, die graag meehelpen om de rivieren schoner te maken’, benadrukt Marijke Boonstra van Schone Rivieren.
Over de hoeveelheid afval is ze echter minder te spreken. Tijdens de metingen zijn in totaal bijna 80.000 stuks afval geregistreerd. 16 plekken zijn bestempeld als hotspots. Hier werden meer dan 1200 stuks afval per 100 meter rivieroever gevonden. ‘De resultaten zijn helder. Onze rivieren zijn sterk vervuild met plastic. Actie is nu nodig’, aldus Boonstra.
De resultaten van het nieuwste onderzoek benadrukken de noodzaak van een snelle en effectieve invoering van de Europese richtlijn voor wegwerpplastic (Single Use Plastic Directive). Boonstra: ‘We roepen de Nederlandse overheid op om de resultaten van Schone Rivieren mee te nemen in beleid voor aanpak aan de bron en roepen bedrijven op te investeren in duurzame en herbruikbare verpakkingen en actieve inzet voor een sluitende circulaire economie.’
Nurdles
Bij 37 procent van de metingen zijn nurdles aangetroffen. Dit zijn plastic korrels waarvan plastic producten worden gemaakt. De nurdles zijn schadelijk voor het milieu. Dieren kunnen de onverteerbare korrels aanzien voor voedsel, waardoor ze geen honger meer voelen en kunnen sterven. ‘Door slordige omgang met nurdles tijdens de productie en het transport komen deze onnodig in het milieu terecht. Plastic producenten hebben de verantwoordelijkheid om dit te voorkomen’, stelt Boonstra.
Uniek onderzoek
Het onderzoek van Schone Rivieren is het meest grootschalige rivieronderzoek in de Nederlandse rivierdelta. Met behulp van burgerwetenschap worden gegevens verzameld. Het wordt uitgevoerd op basis van de OSPAR-methode. Dit is een internationaal erkende methode voor het onderzoeken van afval op stranden. Deze methode is aangepast zodat deze ook toepasbaar is voor rivieren.
In het stroomgebied van de Maas, Waal, IJssel en het Haringvliet zijn onderzoeksgebieden geselecteerd, om zo het afval dat is aangespoeld of achtergelaten te onderzoeken. Een onderzoeksgebied bestaat uit 100 meter rivieroever. Vanaf de waterlijn tot aan de aaneengesloten begroeiing wordt afval verzameld en genoteerd. Stichting De Noordzee voert controlemetingen uit om de kwaliteit te waarborgen. Ook dragen de analyses bij aan de kennis over de verplaatsing van afval in de Nederlandse riviersystemen.
Schone Rivieren
Wereldwijd vormt de plasticsoep een bedreiging voor het milieu en de gezondheid van mens en dier. Dat probleem begint dichterbij dan je denkt. Plastic afval dat hier in de Nederlandse rivieren belandt, stroomt naar de Noordzee. IVN Natuureducatie, Plastic Soup Foundation en Stichting De Noordzee bundelen de krachten en brengen hierin verandering met Schone Rivieren. De aanpak richt zich op vier O’s: Opruimen, Onderzoeken, Ontdekken en Ontdekken en Oplossen. Het doel? Plasticvrije rivieren in 2030.
Afgelopen maart kreeg Schone Rivieren een gelddonatie van 1,95 miljoen euro van de Nationale Postcode Loterij. Verdere uitbreiding van de onderzoeksacties naar de grote rivieren in Nederland is mogelijk dankzij deze donatie.
Lees hier: Schone Rivieren factsheet juli 2020
