‘Historische sensatie’
Toen ik elf jaar was, vond ik in onze tuin in Wijhe een klei-achtig voorwerp. Ik wist niet wat het was, maar wel dat het iets bijzonders was. Tijdens een bezoek aan de Oudheidkamer ontdekte ik dat het een pijpekop was en dat die van mij ongeveer tweehonderd jaar oud was.
Tweehonderd jaar! Ik had iets in mijn handen wat andere mensen in een ander tijdperk ook vastgehouden hadden. Precies dit ding! Mensen die al lang niet meer leefden. Hun vingerafdrukken zaten er nog op. Het was alsof ik dwars door de tijd contact had met die mensen.
Ik werd bevangen door een gevoel waar ik pas onlangs een term voor las: een historische sensatie. Lang heb ik archeoloog willen worden, maar dat is om allerlei redenen niet gelukt. Maar ik hou nog steeds van oude dingen en plaatsen. Het idee dat er mensen hebben geleefd, gewoond, gepraat op precies dezelfde plek als ik waar ik nu ben.
Ik ben trouwens pijpenkoppen blijven verzamelen, ook in Kampen heb ik er veel gevonden. Onderstaand de oogst van een middagje langs de Cellesbroeksweg.
Op facebook volg ik de pagina ‘Kampen, wereldstad in een notendop.’
Er worden veel foto’s van Oud- Kampen geplaatst. Ik ben er gek op, al zitten mijn wortels nog niet zo diep in de Kampense grond. In sommige foto’s kan ik helemaal verdwijnen. Op mijn hypermoderne computer in een verwarmd en verlicht huis heb ik een rechtstreeks kijkje in een vastgelegde milliseconde van een eeuw of meer geleden. Ik vind het een mirakel.
En niet zomaar een kijkje, maar beelden van de plekken waar ik dagelijks kom. De Vloeddijk, de Oudestraat, de IJssel. De autoloze straten, de stad die buiten de poorten ophield. Een markt op een doordeweekse dag. Al die mensen die er nu niet meer zijn.
Wat deden die mensen? Wat dachten ze? Hoe leefden ze?
Soms, als ik me maar lang genoeg concentreer op de foto, verbeeld ik me dat ik even, heel even deel uitmaak van dat moment. Dat ik daar zelf ben, en in de foto rond kan lopen., kan praten met die mensen, die nog geen twee oorlogen hadden meegemaakt, nog nooit een telefoon gezien hadden. Als ik dan later die dag, weer in 2014, zelf op de Vloeddijk fiets of door de Oudestraat loop flitsen de beelden van toen af en toe door mijn hoofd. Ik zie ze als het ware door het heden heen.
Hier stond een huis, dit was een onverhard pad, hier was een kruidenier, hier hield de stad op en waar ik nu woon was een en al niks. En soms is er zo goed als niets veranderd.
Historische sensatie. Dat is precies het woord dat de lading dekt.
