Grond.
De gemeente Kampen ging naar boeren rond de stedelijke bebouwing om grond te kopen. De boeren kregen dan enkele tientjes per m² en zagen vervolgens dat de gemeente Kampen de grond voor bouwkavels voor zo’n 300 euro per m² verkocht. Uiteraard was de grond dan bouwrijp; maar de gemeente Kampen maakte tientallen miljoenen woekerwinst op de verkoop van de grond aan haar burgers. (Voor die burgers is de dure grondprijs één van de belangrijke redenen dat man en vrouw beiden moeten sloven en de kinderen in crèches etc. moeten onderbrengen om de hypotheeklasten te kunnen betalen.)
Bouwbedrijven kregen in de gaten dat ze gemakkelijker winsten konden behalen via goedkope grondaankopen. Ze speculeerden door grond aan te kopen in (volgens hun verwachtingen) een uitbreidingsgebied. En dat lukte doordat ze de boeren een iets hogere prijs boden dan de gemeente Kampen bood. De Wet voorkeursrecht gemeenten (Wvg) maakte hier in principe een eind aan. Maar het dwong gemeenten wel min of meer om dan ook de uitbreidingsgronden tijdig aan te kopen.
Vanwege de bijpas en met door de gemeente Kampen betaalde propaganda van de wethouderspartijen (“onze kinderen moeten ook in Kampen kunnen wonen”) heeft de gemeente Kampen veel te veel grond aangekocht.
Verschillende niet-wethouderspartijen hebben tegen de uitbundige grondaankopen gewaarschuwd: bouwen voor leegstand!! En dat was al ver voor de crisis uitbrak.
Er werd niet naar geluisterd. In gemeentelijke Kamper stukken werd Kampen zelfs aangeduid als het Manhatten aan de IJssel. Complete grootheidswaanzin. Dit gaat nog verder dan bij buurgemeente Zwolle; waar Zwollenaren spreken over “Zwollywood”.
Nu is er 5,1 miljoen euro boekhoudkundig afgeboekt. Dat zou ook weer opgeboekt kunnen worden, wanneer er voor Kampen betere (huizenbouw)tijden aanbreken. Daar is geen zicht op. Voor Kampen gloort er weinig hoop.
Vooral huizenkopers van buiten Kampen (waar de gemeente Kampen ook op mikt) zijn kritische kopers. Zeker nu het aantal vluchten van en naar Lelystad enorm uitgebreid gaat worden. Lelystad wordt een soort tweede Schiphol. Dit zal tot veel geluidsoverlast voor Kampen leiden, vanwege betrekkelijk laag overvliegende vliegtuigen. En kieskeurige kopers wonen liever niet in een gebied met geluidsoverlast. (En verder ongerief.) Ditzelfde geldt eveneens voor kantoorflats.
Daarbij komt nog dat in het Kamper grondgebied proefboringen naar aardgas zullen plaatsvinden. (Het schaliegas lijkt tijdelijk niet meer aan de orde.) Aardgasboringen duiden er op dat er aardgas is gesignaleerd; anders gaan de maatschappijen geen dure proefboringen doen. Het is voor eventuele huizenkopers in Kampen een onzekere factor. Want op termijn betekent aardgaswinning -zoals in Groningen ook het geval is- grondverzakkingen en scheuren in huizen. Met eindeloze procedures tegen een machtige moloch, die burgers met claims afscheept.
Vertegenwoordigers van de gemeente Kampen en grondspeculanten / bouwbedrijven (“consortium”) hebben gesprekken gevoerd om eventueel tot een gezamenlijke grondbank te komen. Een grondbank waar hun gronden ingebracht konden worden. Die constructie is nooit van de grond gekomen. Nu willen de speculanten / bouwbedrijven graag een aantal miljoenen van de gemeente Kampen vangen. En wethouder Veldhoen heeft de wethouderspartijen in de gemeenteraad zo gek gekregen om daar mee in te stemmen; hoewel de gemeente Kampen een juridisch sterke positie heeft om niet te dokken. Immers, er waren alleen maar gesprekken geweest met ambtenaren en een wethouder. Dat zijn geen overeenkomsten. En een burger mag misschien nog (ijdele) hoop koesteren om zijn recht te kunnen halen op basis van zo’n gesprek; een speculant / bouwbedrijf weet dat er geen overeenkomst is. En dat een rechter er op zal wijzen dat dit soort constructies de instemming van de gemeenteraad behoeven. Want deze overeenkomsten behoren tot de competentie van de gemeenteraad. En van speculanten / bouwbedrijven mag verwacht worden dat ze dit weten.
Er is dus geen enkele reden om E 3.200.000,– miljoen (driemiljoentweehonderdduizend euro) aan de speculanten / bouwbedrijven te schenken.
Ook de jurist van de gemeente Kampen heeft verklaard dat de gemeente Kampen juridisch sterk staat.
Het kwalijkste dat wethouder Gerrit Jan Veldhoen (Christen Unie) nu heeft bedacht, is om de speculanten / bouwbedrijven (naast de schenking) ook nog eens de voorkeur te geven voor de bouw van 1025 (duizendvijfentwintig) woningen. Per woning levert dat een winst op van zo’n E 10.000,–. In totaal is dit (1025 x E 10.000,–) afgerond E 10.000.000,– (Tien miljoen euro.)
In het bijzonder Albert Holtland (GBK) heeft zich fel verzet tegen deze constructie; doch de wethouderspartijen in de gemeenteraad steunden wethouder Veldhoen en hielpen hem aan een raadsmeerderheid. Een afgang! En dat betekent dat andere bouwers die niet hebben meegedaan met de speculanten / bouwbedrijven jarenlang aan de kant staan en (althans in de betrokken gebieden) geen huis kunnen bouwen.
Uit het bovenstaande blijkt weer dat de modieuze trend om als overheid (gemeente Kampen) eventueel samen te werken met particuliere ondernemingen (“publiek – private samenwerking“) een onjuiste weg is. Een overheid dient zich neutraal op te stellen en moet geen pet met drie emblemen opzetten: van gedeeld projectontwikkelaar, gedeeld ondernemerschap, en controle-instantie. Een overheid heeft een onafhankelijke controlerende en toetsende functie. En zo niet, dan is er een vermenging, dan valt de objectiviteit weg en worden beginselen van behoorlijk bestuur aangetast, waardoor de rechtstaat ondermijnd wordt.
Het is onvoorstelbaar dat een speculant / bouwbedrijf die grond voor de neus van de gemeente Kampen heeft weggekocht, daarvoor nu beloond wordt. Daarvoor heeft Kampen geen wethouder Gerrit Jan Veldhoen (Christen Unie) uit Oldebroek nodig.
Op 4 maart 2014 is bekend gemaakt dat de gemeente Kampen met het “consortium” een overeenkomst heeft. Wethouder Gerrit Jan Veldhoen verklaart dat het dossier gesloten kan worden: “We kunnen nu een punt zetten achter het verleden en stappen zetten naar de toekomst.”
Door de voorlichtingspagina van de gemeente Kampen te lezen, wordt duidelijk dat er geenszins een definitieve overeenkomst is. Aan de overeenkomst met de speculanten / bouwbedrijven (“consortium”) zitten allerlei mitsen en maren. Wethouder Veldhoen en zijn gevolg zijn er nog lang niet. De misère begint nu pas.
Want het resultaat is dat de gemeente Kampen een uiterst zwakke juridische positie heeft gekregen, omdat er nu wèl een (gedeeltelijke) overeenkomst is gesloten: met partijen die géén zachte eitjes zijn.
Centurion, 12 maart 2014.
