Ondanks het feit dat er weinig meer uit den boze lijkt in ons landje, bestaan er nog wel degelijk taboes. Bespreekbaar is nog lang niet alles. Zoals seksualiteit, financiën en de dood. Met dit laatste worden we vandaag geconfronteerd op het kerkelijk feest van de Onnozele Kinderen. Daarnaast bereiken ons de laatste dagen meer signalen die gerelateerd zijn aan de dood. Waarom worden we na Kerst weer zo ruw met beide benen op de grond gezet?
Voor sommigen zijn de drie genoemde onderwerpen onbespreekbaar vanuit zondebesef, voor anderen wanneer het de persoonlijke levenssfeer raakt. Als het over anderen gaat, praten we er een stuk makkelijker over. Of we gooien er een wetenschappelijk sausje overheen. De dood loopt als een rode draad door ons leven en we kunnen er niet omheen. We moeten ermee leren leven, hoe moeilijk ook soms. De afgelopen dagen kon je via diverse wegen over de dood vernemen, nota bene rond of tijdens Kerst. Mensen die overleden, op leeftijd of na een ziekbed, een mooie column van Tommy Wieringa, een grafsteenvernieling op Bovenbroek en/of de kerkelijke feestdag van vandaag.
Het feest van de Onnozele (Onschuldige) Kinderen gaat terug naar de Romeinse tijd van koning Herodes. Deze tiran was een goed bestuurder maar zeer gewelddadig en achterdochtig. Toen hij hoorde dat er een Koning geboren zou zijn (Jezus Christus) liet hij alle jongetjes tot twee jaar ombrengen. Jozef en Maria waren echter getipt en op tijd naar buurland Egypte gevlucht. Ruim dertig jaar later werd de Koning van de Joden alsnog vermoord maar voltooide daarmee Zijn levenswerk. Zijn dood bracht Verlossing voor de mensen, al staan die er nog steeds niet allemaal of altijd voor open. In de Rooms-Katholieke Kerk hebben er leuke tradities bestaan rondom het Feest van de Onnozele Kinderen. Op die dag was het jongste kind in huis de baas en mocht bijvoorbeeld kiezen wat er gegeten werd. Of gingen de kinderen langs de deuren voor snoep, als dat al niet uit de kerktoren werd gegooid. In Valkenswaard heeft Jo van Leeuwen deze laatstgenoemde traditie in ere hersteld.
Hoewel wij in het Westers denken een Christelijk, lineair tijdsbegrip volgen (baren – leven – sterven) zijn er frappante circulaire (terugkerende) tendensen te ontdekken in zowel de historie als de Bijbel. Dictators en vervolgingen, van bijvoorbeeld Joden, zijn opgekomen en weer verdwenen, van Herodes naar Pinochet tot Hitler. In de Bijbel lezen we in het Nieuwe Testament bij Mattheüs over de kindermoord in opdracht van Herodes. In het OT lezen we dit bij Jeremia waar Rachel weent over haar verdwenen kinderen. Zij was als het ware een voorloper van de Dwaze Moeders in Argentinië. Anti-Joodse sentimenten komen we al tegen in het tweede boek van het Oude Testament wanneer op gezag van de farao alle Joodse jongetjes worden vermoord. Deze sentimenten zijn een regelmatig terugkerend onderwerp, tot in het Nieuwe Testament, waarover volop discussie bestaat. De uitdrukking ’de geschiedenis herhaalt zich’ lijkt een circulair tijdsbegrip te bevestigen.
De dood komt bij mens en dier maar één keer voor. Dat kan heel ingrijpend zijn. Niet om het menselijk verdriet teniet te doen maar het afscheid nemen van dieren onderling kan ook heel indrukwekkend zijn. Waarom zulks juist na de Kerst ter sprake komt, blijft lastig te bevatten en confronterend. De evangelist Mattheüs zet het Gloria en de rouw ook naast elkaar. De Onnozele Kinderen vervulden volgens sommige opvattingen een martelaarsrol. Duidelijk is wel dat God de strijd met de duistere machten aanbindt en met Pasen overwint. In de laatste dagen van het jaar gaan ze in Brunnepe met carbid ook de strijd aan met de duistere machten. Zonder erbij stil te staan dat ze van oudsher boze geesten proberen te verdrijven. Onnozel in de betekenis van onwetend? Soms is dat maar beter of in ieder geval stukken prettiger. Maar zowel bij melkbusschieten als bij grafsteenvernieling zijn er wel grenzen aan onwetendheid. Elk weldenkend mens moet zich bewust zijn van de gevaren en risico’s om zichzelf en de ander geen lichamelijk of geestelijk leed aan te doen. Laten we het bespreekbaar maken en elkander tot steun zijn. De dood blijft een verre van onnozel onderwerp.
contactadres:
Mr*@Ka**********.nl
