Door één van onze redacteuren
Schrijver Sybren Polet overleed op zondag 19 juli 2015 in zijn woonplaats Amsterdam. De literaire wereld werd pas wakker geschud door een advertentie in de Volkskrant van afgelopen dinsdag 28 juli. Toen was de schrijver al in besloten kring gecremeerd.
In een interview met NRCHandelsblad van enkele jaren geleden bekende de toen al hoogbejaarde Polet moeite te hebben met de dood. Als schrijver bepaalde hij het verloop van de gebeurtenissen liever zelf. “Het heeft ook te maken met mijn Kamper achtergrond”, vertelde hij toen.
Wat was dan die Kamper achtergrond van Sybren Polet? Op 19 juni 1924 werd Sybe Minnema geboren in een streng gereformeerd gezin in de Kamper wijk Brunnepe. Hij volgde een opleiding tot leraar in Zwolle. In het eerste deel van zijn biografie (Een geschreven leven, drie delen) beschrijft hij zijn jeugd en de oorlogsperiode in Kampen. Na de oorlog studeerde Sybe Minnema Nederlands. In 1946 verscheen een eerste bundel met gedichten onder de titel Genesis. Onder pseudoniem Sybren Polet debuteerde hij in 1949 in het spraakmakende tijdschrift Podium. Zijn eerste contact met het blad was een briefje aan de redactie:
‘Zoudt u bijgaande gedichten eens willen doornemen en mij een oordeel er over schrijven? Misschien, wanneer ze in zekere mate het belang van “Podium” dekken, dat enkele er uit in uw tijdschrift opgenomen kunnen worden.’ (Piet Calis –Het elektrisch bestaan)
Vanaf 1952 tot 1965 was Sybren Polet redacteur van Podium. Na zijn huwelijk met Cora en enkele reizen door Europa en Afrika vestigde hij zich in 1954 in Amsterdam. Zijn eerste roman Breekwater verscheen in 1961. Een van de belangrijkste werken is Mannekino (1968), een ‘”realistische fabel”. Volgens Polet een toegankelijk boek, dat hijzelf ook hoog aansloeg. Samen met de romans Breekwater en Verboden tijd vormt Mannekino een romanreeks met als de hoofdpersoon Lokien Perdok, die in Polets laatste roman Bedenktijd uit 2007 nog één maal terugkeert. Ondertussen bleven regelmatig dichtbundels verschijnen. Nog vorig jaar verscheen Het aaahh & ooohh van de verbonaut, achtergelaten gedichten staat op de kaft. Sybren Polet schreef ook toneelstukken en kinderboeken en stelde bloemlezingen samen van gedichten en science fiction literatuur. Sybren Polet was als recensent verbonden aan Het Vrije Volk en maakte literaire radioprogramma’s voor de Vara.
Voor het grote publiek bleef Sybren Polet een onbekende naam. In zijn romans en verhalen brak hij met bestaande conventies en chronologie. Polet speelt voortdurend met onderwerpen als verandering en metamorfose. Door zijn dwarsheid, nieuwe woorden en gebrek aan vastomlijndheid is het lezen van zijn gedichten en romans steeds weer een uitdaging. De waardering voor zijn werk loopt sterk uiteen. Terwijl collega’s zijn werk wegzetten als ”humorloze plaatjes plakkerij” (Jan van Elburg, 1963) of ”bijeen gestolen collecties leestekens en zwakzinnige kreten” (Komrij), werd hij ook gezien als baanbrekende schrijver van ”ander” proza en experimentele poëzie. Onder invloed van de heftige negatieve reacties op zijn werk, verviel Polet eind jaren 80/begin jaren 90 tot een literair stilzwijgen. In 1994 begon hij weer met publiceren. In 2003 werd Sybren Polet onderscheiden met de Constantijn Huygensprijs voor zijn gehele oeuvre.
Opvallend is de afwezigheid van geboortestad Kampen in het verhaal. Kampen als stad, komt in het werk van Polet niet voor. De waardering voor de literaire prestaties van Sybren Polet lijkt in Kampen ook gering. Eén van de weinige uitzonderingen is de Kamper graficus Henk Tichelaar. Rond 2000 maakte hij bij toeval kennis met de gedichten van Sybren Polet en werd er direct door gegrepen. Dit resulteerde in 2005 in een map met een reeks prenten van Henk Tichelaar bij gedichten van Sybren Polet onder de titel Oude Mechanica I en II, gevolgd door een tentoonstelling in het Frans Walkate archief in Kampen. Ondanks de recente toekenning van de Constantijn Huygensprijs, miste de gemeente Kampen opnieuw de kans Sybren Polet te eren. Blijkbaar ontbreekt het inzicht dat het literaire werk van de eenling Sybren Polet, eigenzinnig en rechtlijnig, moeizaam zijn weg zoekend in zijn kunstenaarschap, alleen kan ontstaan vanuit een streng gereformeerde, klein stedelijke achtergrond.
