Misschien kun jij je het nog herinneren? Een vrouw uit Wijdemeren die 7.000 euro aan bijstand moest terugbetalen na het aannemen van boodschappen van haar ouders: het leidde landelijk tot grote verontwaardiging. Politici beloofden beterschap, maar daar is nauwelijks iets van terecht gekomen.
Al direct na de ‘boodschappenaffaire’ werd duidelijk hoe zeer gemeenten worstelen met de uitvoering van de Participatiewet. Voor het aannemen van giften, zoals een tas boodschappen, gelden strenge regels. En er is een inlichtingenplicht: alle veranderingen die van belang kunnen zijn voor iemands uitkering moeten worden gemeld. Worden deze regels overtreden, dan verplicht de wet de gemeente bijstand terug te vorderen.
De gemeente past misschien wel de menselijke maat toe, maar de wet verplicht gemeenten in te grijpen wanneer de regels niet worden gevolgd. In een rondvraag bij verschillende sociaal advocaten en raadslieden zegt slechts 15 procent de indruk te hebben dat gemeenten het afgelopen jaar iets coulanter zijn geworden.
Piet Bergstra: “Als je dit leest is Hart voor Kampen altijd benieuwd hoe onze gemeente daarmee omgaat. Want je zult maar te horen krijgen dat jij je uitkering moet terugbetalen. Daarom vroeg Bergstra de gemeente Kampen: Hoe coulant is de gemeente eigenlijk in dit soort situaties? Wordt de wet (verplicht) ook daadwerkelijk op deze manier toegepast?”
Gemeente Kampen: “De Participatiewet kent de inlichtingenplicht. Dit betekent dat alle informatie die van belang kan zijn voor het recht op de bijstandsuitkering gemeld moet worden bij de gemeente. Als een cliënt dus een gift krijgt of boodschappen ontvangt, moet dit gemeld worden aan de gemeente. Dat betekent niet dat als een cliënt iets meldt de bijstandsuitkering altijd wordt beëindigd/teruggevorderd of dat een boeteprocedure wordt gestart”.
De gemeente Kampen telt periodieke giften tot 15% van de bijstandsuitkering op jaarbasis niet mee als inkomen. Eenmalige giften tot € 2000,- worden ook niet meegeteld. Ontvangt een inwoner minder dan dit bedrag als gift per jaar, dan zullen er sowieso geen gevolgen zijn voor de inwoner die een bijstandsuitkering ontvangt.
Als een bijstandsgerechtigde giften of inkomsten ontvangt en dat niet meldt waardoor achteraf blijkt dat er geen of minder recht op bijstand bestond, dan bekijkt de gemeente hoeveel bijstand een inwoner teveel heeft ontvangen. “Deze teveel ontvangen bijstand kan dan teruggevorderd worden. Onze consulenten zullen daarbij altijd rekening houden met de individuele situatie van de inwoner en kijken naar het effect van een eventuele vordering op de inwoner. Wij onderzoeken bijvoorbeeld of de vordering een onevenredig zware impact met onaanvaardbare gevolgen heeft op de (financiële) situatie van de inwoner” stelt de gemeente.
Soms ziet de gemeente af van terugvordering op grond van dringende redenen. Als een inwoner opzettelijk de inlichtingenplicht heeft geschonden, dan moet de gemeente vanuit het Rijk, naast de terugvordering, een boete opleggen. Maar ook in dat geval zal worden gekeken naar de individuele situatie van de inwoner. Bij het bepalen van de hoogte van de boete wordt gekeken naar de situatie van betrokkenen. Ook wordt rekening gehouden of het opzettelijk gebeurde of niet.
“Ik hoop dat hiermee wat meer duidelijkheid is verkregen. De rode draad is: heb je een bijstandsuitkering en krijg iets toegestopt, geld of goederen, meld het gewoon bij de gemeente. Je wordt niet gelijk gekort en daarmee kun je een hoop toestanden voorkomen”, besluit Piet Bergstra.
Ingezonden door Hart voor Kampen
