In Zalk woont een doenerig volkje van bruggenbouwers. Eén van hen is ICT-ondernemer Bram Eerkes, die daarnaast bijna fulltime beheerder is van multifunctioneel dorpshuis An de Steege. Het dorpshuis is dé plek waar veel activiteiten samenkomen. En waar de Zalkers denken over en werken aan een duurzaam dorp. Dat lukt goed. Het dorp won de Nederlandse Dorpsvernieuwingsprijs 2021 en behaalde in 2022 zilver op de Europese variant. Provincie Overijssel steunt Zalk met raad – en subsidieert met de Sociale hypotheek ook de daadkracht.
Een onmisbare, warme, gezellige ontmoetingsplek voor ontspanning, sport, cultuur, rouw en trouw. Zo omschrijft beheerder Bram Eerkes dorpshuis An de Steege. Daarnaast is het dorpshuis de uitvalsbasis van het klusteam, dat de handen uit de mouwen steekt voor het dorp. En ook voor het dorpshuis zelf, want er zijn plannen om te verduurzamen én uit te breiden. Daarvoor heeft Zalk een Sociale hypotheek aangevraagd bij provincie Overijssel van 15.000 euro.
Duurzaam bouwen
‘Wij betalen mega-prijzen voor energie’, verzucht Eerkes. ‘We zijn bezig om te kijken hoe we het dorpshuis al in 2023 energieneutraal kunnen krijgen. De provincie ondersteunt ons vanuit het Ontzorgingsprogramma maatschappelijk vastgoed en denkt mee over de financiering.’ Om te beginnen zet Zalk er naast het dorpshuis een heel duurzaam gebouw bij, met zonnepanelen, want ze kunnen er best meer ruimte gebruiken. Eerkes: ‘De oudbouw gaan we vérduurzamen door de toepassing van nieuwe techniek: ketels vervangen door warmtepompen, bewegingssensoren aanbrengen in de gymzaal en transportleidingen voorzien van elektrisch geschakelde kleppen, bijvoorbeeld.’
Uitdaging
Bouw en verbouw zijn behoorlijke uitdagingen, maar daar deinst het klusteam niet voor terug, geholpen door ondernemers uit het dorp. Daarbij maken ze gebruik van oud, recyclebaar materiaal. ‘Normaal zet je een gebouw neer en plaats je er kozijnen in. Wij doen het andersom; we bouwen een gebouw om de kozijnen heen, want uit de sloop komen natuurlijk geen passende maten’, legt Eerkes uit. Het terugbetalen van de Sociale hypotheek is, met al dat vrijwillige getimmer en geklus, een makkie. ‘We hopen dat we met wat wij doen op het gebied van verduurzaming ook een voorbeeld kunnen zijn voor onze dorpsbewoners, en voor andere dorpshuizen. De prijzen die we hebben gehad voor dorpsvernieuwing helpen wat dat betreft zeker mee.’
Dorpshuis als startpunt
Dorpshuis An de Steege is dé plek voor de inwoners van Zalk. Dat zijn er zo’n 750. Daarnaast weten mensen ‘van buitenaf’ het dorpshuis te vinden. ‘Wij zijn een multifunctioneel centrum waar mensen elkaar ontmoeten en waar alle dorpsverenigingen gebruik van maken. Ook is er elke maand een spreekuur van bijvoorbeeld gemeente en politie. Op onze camperplaats, die we twee jaar geleden hebben ingericht, komen zelfs gasten uit het buitenland.’ Zelfs op een druilerige dag in februari staan er twee campers. ‘Ik blijf me verbazen over het succes’, lacht Eerkes.
Mensen komen voor de rust naar Zalk, weet hij. ‘Rondom ons dorp hebben wij een fantastisch laarzenpad. Ons dorpshuis is daarvoor een prima startpunt. Je kunt hier je auto gratis parkeren en lunchen of koffiedrinken in ons eethuis de Oase. En daarna genieten van een prachtige wandeling langs de IJssel en door het mooie Zalkerbos.’ Reclame hoeven ze er niet voor te maken, zegt Eerkes. ‘Die gaat van mond-tot-mond.’
Publiekstrekker Klazien
Wijlen Zalks meest bekende inwoonster, Klazien, is ook een publiekstrekker. Om haar gedachtengoed te behouden, en herinneringen aan haar, heeft het dorpshuis een ruimte ingericht. Eerkes: ‘Wij hebben een relatief groot dorpshuis voor een kleine kern. We hadden wat ruimte over boven het dorpshuis, waar we nu een dorpskamer hebben ingericht. Een warme ruimte waar iedereen welkom is.’ Er staat een poolbiljart, er is een dartruimte, een bar en de plek is toegankelijk met een traplift, zodat iedereen er kan komen. En de verwarming is er aan, want Zalk bezuinigt niet op de stookkosten van plekken waar inwoners samenkomen. De dorpskamer is in 2020 afgebouwd, óók met een Sociale hypotheek van 15.000 euro, en terugbetaald met de inzet van de vrijwilligers die de ruimte bouwden. ‘Er wordt veel gebruik van gemaakt. Voor feestjes, en ook voor reguliere sociale contacten. We gaan de woensdagochtenden promoten als plek ‘met een deur zonder drempel’ waar de koffie altijd klaarstaat.’ Daarmee hoopt Eerkes dat de Zalkers, van jong tot oud, nóg meer gebruik gaan maken van An de Steege. Een duurzaam gebouw, voor waardevolle en blijvende contacten.
Over de Sociale hypotheek
Sociale ontmoetingsplekken in dorpen en wijken, zoals wijkcentra en dorpshuizen, hebben een belangrijke functie. Inwoners komen elkaar daar tegen, doen activiteiten samen, inspireren elkaar en maken samen mooie plannen om de leefomgeving aantrekkelijk te maken en te houden. Het verder ontwikkelen van deze plekken is een groot vraagstuk. Denk alleen al aan de rijzende energiekosten, de roep om verduurzaming én aan het blijven betrekken van inwoners. De sociale hypotheek die provincie Overijssel verstrekt aan deze ontmoetingsplekken, biedt kansen en mogelijkheden. Overijsselaars investeren met het geld in hun sociale ontmoetingsplekken, of in de activiteiten die er plaatsvinden. Zij lossen de sociale hypotheek af door zich vrijwillig in te zetten voor nieuwe activiteiten in het belang van de buurt. De sociale hypotheek bedraagt per maart 2023 maximaal 15.000 euro.
Wil je meer informatie, of ook een sociale hypotheek aanvragen? Klik dan op deze link Sociale hypotheek 2023 – Loket provincie Overijssel.
Naast de Sociale hypotheek heeft de provincie nog eens 5 miljoen euro aan subsidies beschikbaar voor onder andere verenigingen en instellingen om hun energierekening zo snel mogelijk omlaag te brengen. Wil je weten wat dit kan betekenen voor jouw dorpshuis of accommodatie? Kijk dan op www.nieuweenergieoverijssel.nl/investeren-om-te-besparen.
