De gemeente wil een duurzaam en breed gedragen toekomstvisie voor waardevolle kerkgebouwen in de gemeente Kampen. Om dit mogelijk te maken heeft nu eerst een vooronderzoek plaatsgevonden. In opdracht van de gemeente heeft Kaader kerkadvies het religieus erfgoed in de gemeente Kampen in kaart gebracht. Het vooronderzoek geeft inzicht in het gebruik van de kerkgebouwen in de gemeente en de toekomstverwachtingen. Aan het onderzoek hebben gebouweigenaren en gebruikers meegewerkt. De uitkomsten worden gebruikt om met alle betrokken partijen, waaronder de eigenaren, de gebruikers en de gemeente, een dialoog op te starten over de toekomst van de kerkgebouwen in Kampen.
Wethouder voor Erfgoed, Richard Boddeus: “Eigenaren en gebruikers van religieus erfgoed staan voor grote uitdagingen bij het in gebruik houden van kerkgebouwen. Dit is een maatschappelijk vraagstuk dat ook betrokkenheid vraagt van de gemeente. Samen bouwen we aan een toekomstvisie waarbij ons religieus erfgoed voor toekomstige generaties behouden kan blijven.”
Krimp, vergrijzing en afnemende bestuurskracht
De gemeenschappen zijn in het vooronderzoek ook gevraagd naar de belangrijkste knelpunten die spelen bij de toekomst van de kerken. Zorgen zijn er over de toenemende vergrijzing en de afname van de ledenaantallen. Het zijn eveneens de oorzaken van afnemende financiën, wat weer effect heeft op de exploitatie van de gebouwen en de kosten voor het onderhoud. Verder blijkt er – ook als gevolg van de vergrijzing en krimp – sprake van een afnemende beschikbaarheid van bestuurs- en organisatiekracht. Dit heeft ook te maken met bestuurswisselingen. Hierdoor is er sprake van een continue verlies in kennis en ervaring. Het algehele beeld is dat er in de gemeente Kampen voornamelijk sprake is van gemeenschappen die stabiliseren of licht krimpen. Een klein aantal kerken geeft aan dat de situatie urgent wordt. De gebouwsituatie wordt in deze gevallen onderwerp van gesprek. De vraag is dan hoe de waarden van de kerkgebouwen het best bewaard kunnen blijven.
Kaders voor de toekomst
De gemeente wil met het opstellen van een kerkenvisie kaders stellen voor de toekomst om het religieus erfgoed te behouden. Alle (knel)punten die uit het vooronderzoek naar voren zijn gekomen, krijgen een plek in het vervolgonderzoek. Zeven punten worden in ieder geval nader onderzocht worden: de verschillende waarden van een kerkgebouw (o.a. cultuurhistorisch, sociaal-maatschappelijk), de urgente situaties, onderling contact en kennisdeling, integraal gemeentelijk beleid, de rol van kerkgebouwen in dorpsontwikkeling, duurzaamheid en het beheer en behoud van kerkgebouwen.
Lange historie
De stad Kampen en de omliggende dorpen in de gemeente hebben een lange historie waarin kerkgebouwen en geloven een belangrijke rol spelen. De gemeente Kampen telt in totaal nog 43 kerken die als zodanig zijn gebouwd. Hieronder vallen ook moskeeën, synagogen en kapellen. Twee derde van deze gebouwen is in gebruik als kerk en 9 kerkgebouwen hebben al een andere bestemming.
Opzet vooronderzoek
Het vooronderzoek vormt het eerste resultaat van een opgestart proces. De gebouweigenaren hebben een vragenlijst ingevuld en er is een gezamenlijke (digitale) bijeenkomst geweest. Daarnaast is geanalyseerd welke plek de bedehuizen in de gemeente Kampen innemen in de (cultuur)historische, maar ook huidige situatie. De reacties op de vragenlijst en ook de bijeenkomst, geven een actueel beeld van het gebruik en de toekomstverwachting. Alle informatie is geanonimiseerd verwerkt, vanwege de gevoeligheid van individuele gevallen. Het gaat de gemeente in deze fase om het duiden van de gemeentebrede ontwikkeling. Concrete informatie per casus is daarom niet in het vooronderzoek opgenomen, maar vormt wel de basis onder conclusies en vervolgstappen die worden voorgesteld.
Het vervolgonderzoek vindt het komende jaar plaats.
