Bijzondere vondsten en ontdekkingen rijgen zich aaneen
Na de berging van de aak, een maand geleden, is het stil rondom de bergingsoperatie. Achter de schermen, beter gezegd onder water, wordt echter hard doorgewerkt. Daarbij worden bijzondere ontdekkingen en unieke vondsten gedaan. Een meevaller is de staat van het scheepswrak, dat nog beter behouden blijkt te zijn dan aanvankelijk gedacht. Een tegenvaller is de planning nu blijkt dat het schip pas in januari geborgen zal worden. Kerst in Oud Kampen mist daarmee een bijzondere attractie hoewel die toch ver uit de looproute had gelegen.
Uitzonderlijke elementen in de IJsselkogge aangetroffen
Voor het gereed maken van de berging wordt al het zand en aangespoeld afval verwijderd uit het scheepswrak. Daarbij zijn bijzondere ontdekkingen gedaan want de kogge blijkt niet helemaal gestript te zijn voordat hij werd afgezonken. Dat laatste is nog steeds de meest logische aanname voor de ligging van het koggewrak op de bodem van de IJssel voor Buitenhaven. Desondanks werd er een compleet kombuis (scheepskeuken) aangetroffen op het schip, inclusief koepeloven en geglazuurde tegels (zie foto na volgende alinea). Ook werd voor het eerst op een middeleeuws schip de binnenbetimmering in het achterschip aangetroffen (houten wandjes).
Al eerder werd er een knie naar boven gehaald (zie deel 5) en nu blijkt er een geheel intacte wantrustconstructie aangetroffen te zijn. Het wantrust zit aan de buitenkant van het boord en verbindt de zijstagen (touwen die de mast ondersteunen). Deze bestaat uit zeven ijzeren puttingijzers (bevestigingsbouten) met een oog. Aan twee daarvan zat nog een jufferblok bevestigd, een blok met drie gaten waar de lijnen doorheen werden geschoren. Deze jufferblokken waren, naast ophanging van het roer en een deel van het achterdek, andere scheepsarcheologisch details die de onderzoekers in goede staat aantroffen. Van dit alles zijn gedetailleerde onderwateropnamen in 3D gemaakt. RWS heeft een foto van de gevonden fuik (zie deel 7) vrijgegeven.
Oude oever en vuurstenen leveren nieuwe informatie op
De IJsselkogge blijkt haaks op de oever te liggen, de middeleeuwse oever wel te verstaan (zie deel 7), met de achtersteven richting Kampen, om precies te zijn richting Brunnepe. Op die oever onderwater zijn paaltjes aangetroffen waarvan het hout met de C14-dateringsmethode in de 14e eeuw zijn gedateerd. De paaltjes zijn waarschijnlijk fundamenten van bouwwerken aan de rivierkant. Ook zijn er diverse vuurstenen werktuigen gevonden die duiden op een prehistorische bewoningslaag (zie deel 7). Dit zal door de tijd heen zijn losgeschuurd en door de stroming vermengd zijn met het zand in de IJsselkogge. Nader onderzoek moet deze laag en de vroegere oever beter in beeld en nauwgezetter in kaart brengen.
Aangepaste planning resulteert in een latere berging
Gaandeweg de werkzaamheden is gebleken dat er meer tijd nodig om de berging van de IJsselkogge voor te bereiden. Het enorme middeleeuwse gevaarte, dat naar schatting 50 ton weegt en 20 meter lang is, is nu bijna helemaal vrij gelegd en in het midden van het hijsframe gepositioneerd. Met zeer grote zorgvuldigheid worden de hijsbanden van de bergingsmand met spuitlansen aangebracht, waarmee de kogge wordt gefixeerd en gelicht. De IJsselkogge zou half december naar boven gehaald worden maar deze planning is aangepast en de berging wordt nu in januari verwacht. Behalve de vele ontdekkingen, die de operatie vertraagden, blijft ook het weer een belangrijke rol spelen voor het uiteindelijk grote moment. De projectleider van het conserveringsstation, dat in Lelystad in aanbouw is, benadrukt dat er niet teveel wind mag staan en dat het zeker niet mag vriezen. Zullen de weergoden de bergers van de IJsselkogge volgend jaar goed gezind zijn? Een aantal schatten zijn in ieder geval al naar boven gehaald.
Zie ook:
• Alle eerdere gepubliceerde delen over de IJsselkoggeberging
• IJsselkoggeproject binnen Ruimte voor de Rivier
