Noordoostelijk symposium in De Stadskazerne op vrijdag 21 juni.
Kampen gaat samen met de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) en de Stichting Mobiele Collectie Nederland (MCN) het mobiele erfgoed van de stad in kaart brengen. Het project Toonbeelden Mobiel en Maritiem Erfgoed Kampen start officieel op vrijdag 21 juni in De Stadskazerne met een symposium voor mobiel erfgoedpartijen en instellingen uit vier noordelijke en oostelijke provincies. Het symposium wordt geopend door burgemeester Koelewijn.
Wie denkt aan monumenten, denkt meestal aan oude gebouwen en niet direct aan schepen, auto’s, treinen en vliegtuigen. Laat staan aan de rivieren, kanalen, wegen, spoorlijnen en vliegvelden waar deze vervoermiddelen gebruik van maakten en maken. Toch vertellen deze met elkaar de geschiedenis van de welvaart en de vooruitgang in ons land.
Kampen wordt in 2019 en 2020 een ‘pilot’ voor twee landelijke projecten gericht op het in kaart brengen en presenteren van mobiel en maritiem erfgoed. Het maken van een digitale kaart met zowel bestaande als verdwenen infrastructuur van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) is de eerste, het project Toonbeelden van Mobiel Erfgoed van de Stichting Mobiele Collectie Nederland (MCN) is de tweede. In Kampen wordt dit tegelijk en in onderling verband gedaan. De stad wordt hiermee landelijk een belangrijke proeftuin voor het digitaal verzamelen en online ontsluiten van historische gegevens over onze mobiliteit (schepen, treinen, auto’s en vliegtuigen en alle infrastructuur die daarbij hoort).
Dat landelijk naar Kampen wordt gekeken is volgens projectleider in Kampen Herman Broers niet raar. ‘Deze stad is ontstaan en sterk gevormd door verkeer- en vervoersstromen die economische welvaart brachten. De Kamper stadsbrug uit 1448 is de op-een-na-oudste van Nederland. De combinatie van IJssel, NS-station, Trekvaart, Stadsbrug, IJsselkade, Van Heutszplein, binnenstad, havens, (Kogge)werven en wegen, maakt Kampen interessant. Het geeft een compact beeld van bijna zevenhonderd jaar mobiliteitsgeschiedenis.’
Digitale kaart
De digitale kaart van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) is een online historische atlas van Nederland met daarop alle bestaande en verdwenen infrastructuur van onze mobiliteit: stations, vliegvelden, wegen, verkeersknooppunten en oude vaarroutes. Deze digitale kaart wordt aangevuld met achtergrondverhalen en foto’s van hoe het er vroeger uitzag. In Leeuwarden werd als eerste ‘pilot’ het NS-station en haar historische verhaal met foto’s en tekst in de digitale kaart verwerkt. Nu is de mobiliteit in en rond Kampen aan de beurt als tweede pilot.
Toonbeelden mobiel erfgoed
De Stichting Mobiele Collectie Nederland (MCN) is de koepel van museale en particuliere eigenaren van mobiel erfgoed in ons land. MCN heeft op haar beurt de website www.toonbeelden.com ontwikkeld. Hierop staat 150 jaar mobiliteitsgeschiedenis aan de hand van tijdsperiodes en de dragers van die mobiliteit, zoals de stoommachine, de verbrandingsmotor, de visserij, mechanisatie van de landbouw en de opkomst van het vliegverkeer in ons land. MCN wil niet alleen een landelijk overzicht van toonbeelden uit de geschiedenis van de mobiliteit, maar ook lokale toonbeelden van mobiel erfgoed bepalen. Daarmee gaat Kampen nu als eerste in Nederland van start.
De Kamper werkgroep Toonbeelden Mobiel en Maritiem Erfgoed presenteert bij het symposium op 21 juni in De Stadskazerne haar plannen. De aanpak in Kampen dient via RCE en MCN als voorbeeld voor geïnteresseerden uit eerst de vier noordelijke provincies, later gevolgd door de rest van het land. De Kamper werkgroep is samengesteld uit vertegenwoordigers namens de gemeente Kampen, het Stadsarchief en het Stedelijk Museum, aangevuld met die uit de maritieme en mobiele erfgoedwereld.
Kamper toonbeelden
Enkele maritieme toonbeelden zijn bijvoorbeeld de Kogge, de bijna vergeten KP25 (de ‘Jentje’, de laatste viskotter van Kampen van schipper Marten Woning die in 1977 uit de vaart werd genomen), de Amsterdamse boot en de oude palingboot van Reumer. Wat betreft het spoor zou je de Woeste Willem, De Buffel en de Blauwe Engel toonbeelden kunnen noemen. Deze stoom- en dieseltreinen van de Nederlandse Spoorwegen reden op het Kamper Lijntje, in 2016 is de Buffel als laatste dieseltrein van Nederland uit de dienstregeling genomen. Het Kamper Lijntje en het NS-station Kampen staan vanzelfsprekend op de digitale kaart, net als de Stadsbrug, de Molenbrug en de Eilandbrug en de Trekvaart in IJsselmuiden. Het verdwenen station Kampen-Zuid, start- en eindpunt van het lokaalspoor naar Hattem dat slechts twintig jaar bestond, is ook een interessante. In zekere zin kreeg het station – in naam – een nieuwe toekomst en dat maakt ook het nieuwe station Kampen-Zuid een toonbeeld van het treinverkeer, mar dan anno 21ste eeuw. De lijst van toonbeelden is evenwel langer.
Werkgroep Toonbeelden Mobiel en Maritiem Erfgoed Kampen
Herman Broers (projectleider), Annelies Rijkhoff, Hester Timmerman, Mariëlle Bos (allen Stadsarchief), Hanneke Bennett (Stedelijk Museum, beeldredactie), Annemiek Jonker (coördinator gemeente Kampen), Toon Slurink en Berry Zandbergen (beiden maritiem), Kasper Haar (spoor). Voor het toonbeeld auto’s/wegen/vervoer wordt nog iemand gezocht.
Nautisch profiel
Het Kamper toonbeeldenproject maakt deel uit van het Nautisch Profiel dat voor Kampen wordt ontwikkeld. Het geld ervoor is afkomstig van de provincie Overijssel. Eind 2020 volgt een expositie van Kamper Toonbeelden van Mobiel Erfgoed in De Stadskazerne, aangevuld met enkele mobiele en maritieme erfgoedroutes in en rond de stad.
