Door Alex de Jong @ Attest Communicatie
KAMPEN – Lastenverzwaring voor de burgers en bedrijven, hogere parkeertarieven, met de ‘kaasschaaf’ langs subsidies en budgetten, een stop op het aannemen van nieuw personeel én op het uitbesteden van werk aan derden. De bezuinigingsvoorstellen van het College van B&W zijn omvangrijk, maar noodzakelijk, nu de tekorten oplopen. De voorstellen moeten nog door de gemeenteraad worden goedgekeurd, maar zeker is dat iedereen de gevolgen van deze bezuinigingsoperatie gaat voelen. De hele operatie moet 6,1 miljoen euro ‘opleveren’.
Oorzaak zijn vooral de oplopende kosten en dalende rijksbijdragen binnen het sociaal domein. In opdracht van de gemeenteraad heeft een onafhankelijk adviesbureau samen met de ambtelijke organisatie een keuzepakket van 8 tot 16 miljoen euro aan voorstellen gemaakt voor bezuinigingen en lastenverzwaring. ‘Dit bedrag is hoger dan nodig, zodat de gemeenteraad nog iets te kiezen heeft’, zo werd duidelijk tijdens het persmomentje op dinsdag, waarbij de plannen werden gepresenteerd.
Overal merkbaar
‘Van een bezuiniging van deze omvang gaat iedereen iets merken. We komen met een meerjarig sluitende begroting. Dit hebben we gedaan door als eerste te kijken naar hoe we de tekorten op het sociaal domein kunnen beperken. Daarna hebben we gekeken of we onze ambities kunnen bijstellen of uitstellen’, aldus wethouder Financiën Irma van der Sloot. ‘Tot slot hebben we gekeken of we onze inkomsten kunnen verhogen. Daarbij ontkomen we, net als andere gemeenten, niet aan lastenverzwaring voor inwoners. We adviseren de raad onder andere om de Onroerend Zaakbelasting (OZB) en de parkeertarieven te verhogen.’ Al met al gaat het om een pakket van ruim tweehonderd voorstellen, die alle beleidsterreinen raken. Daarbij is ook de ambtelijke organisatie onder de loep genomen met de vraag: Waar kan het efficiënter? Die efficiencyslag is onderdeel van de voorstellen. ‘Een dergelijk bedrag bezuinigen is een hele opgave met pijnlijke gevolgen. Maar door nu stevig in te grijpen, zijn we ook zo snel mogelijk weer op orde. We geloven in deze aanpak om straks weer te kunnen bouwen aan onze gemeente. Zodra betere tijden aanbreken, zullen we dan ook opnieuw naar de genomen maatregelen kijken.’
Hogere OZB
Het onderzoek van het externe bureau BMC bracht onder meer aan het licht dat Kampen nog lang niet alle mogelijkheden van lastenverzwaring benut. De gemeente Kampen vraagt minder belastingen van haar ingezetenen dan wat wettelijk mogelijk en toegestaan is. Uit onderzoek blijkt dat met name het bedrijfsleven minder OZB-belasting betaalt dan gemiddeld. BMC berekende dat Kampen maar liefst 3,7 miljoen euro per jaar extra inkomsten kan genereren als het meer van inwoners en bedrijven zou vragen. ‘Het makkelijkste zou zijn om hier de volledige ruimte te benutten’, aldus Van der Sloot. ‘Maar dat zou wel heel erg gemakkelijk zijn. We zijn van mening dat we ook moeten bekijken wat we intern kunnen doen.’ Daarom is niet gekozen voor een rigoureuze verhoging van de OZB, maar voor een ‘matige’ toename. Dit betekent dat de particuliere woningbezitter met een woning van 250.000 euro afgerond 10,7% meer OZB zal gaan betalen (van 619 euro naar 685 euro). BMC adviseerde de gemeente om de OZB voor niet-woningen meteen met maar liefst 78% te verhogen. Het College stelt de Raad voor om ‘slechts’ een verhoging van 48% door te voeren. Daarmee loopt de gemeente Kampen nog steeds niet uit de pas bij het landelijke gemiddelde, zo wordt gesteld. ‘Ook is er de mogelijkheid om alle bedrijven in de gemeente Kampen een reclamebelasting op te leggen. Wij adviseren de raad om dit niet te doen’, zo stelde Van der Sloot. ‘Daarmee willen wij een stapeling van nadelige effecten voor het bedrijfsleven beperken.’
Projecten voorlopig ‘on hold’
Het college heeft ook naar de lopende werkzaamheden voor 2019 gekeken en de gemeenteraad geadviseerd een aantal projecten voorlopig stop te zetten. Ook moet er gekeken worden naar bedragen die gereserveerd staan voor werkzaamheden die nog steeds niet zijn uitgevoerd. Als deze werkzaamheden ook kunnen worden uitgesteld, kan het gereserveerde budget voor andere doeleinden worden gebruikt. Burgemeester en wethouders verwachten dat alleen hierdoor het tekort in 2019 al bijna 3 miljoen euro minder groot zal zijn. Maar daarmee is de begroting nog niet sluitend.
Volgens wethouder Jan Peter van der Sluis is het ‘lastig’ om projecten met cofinanciering door de provincie, zomaar in de tijd te verplaatsen. ‘Daarom is er vooraf goed overleg geweest met de provincie. Immers: als we nu plannen uitstellen waar de provincie substantieel aan meebetaalt – soms de helft -, dan betekent uitstel wellicht ook dat we later geen aanspraak meer kunnen maken op deze gelden.’ Gemeentesecretaris Anky Griekspoor gaf aan dat het vooroverleg met de provincie de gemeente Kampen heeft gerustgesteld. ‘De provincie was erg toeschietelijk. Cofinanciering is nog steeds mogelijk, ook wanneer plannen worden uitgesteld. Zolang maar duidelijk is dat plannen niet volledig worden geschrapt, maar slechts verschoven in de tijd.’
Landelijk probleem
‘Kampen staat niet alleen in deze problematiek’, aldus burgemeester Bort Koelewijn. ‘We zien dat bij veel meer gemeenten de aanvragen voor jeugdhulp, zorg, werk, participatie en zelfredzaamheid behoorlijk stijgen, terwijl de rijksbijdragen voor het verlenen van die hulp naar beneden gaan. Met de nodige gevolgen, zoals bezuinigingen en lastenverzwaring voor inwoners. Samen met de VNG, de koepel van gemeenten, zullen we dit onder de aandacht blijven brengen in Den Haag en bespreken hoe we deze problematiek gezamenlijk het hoofd kunnen bieden.’
Volgens wethouder Jan Peter van der Sluis kan het probleem op het sociaal domein ook kleiner worden als de gemeente zelf mag bepalen welke eigen bijdrage mensen voor de geboden hulp dienen te betalen. ‘Nu heeft het Rijk bepaald dat dat een vaste eigen bijdrage van 17,50 euro per maand moet zijn.’ Zou een eigen bijdrage inkomensafhankelijk zijn, dan had de gemeente maar liefst 1,2 miljoen euro minder tekort gehad.
Informatieavond
Op 26 september is er een informatieavond van de gemeenteraad voor inwoners, bedrijven en verenigingen. Inwoners kunnen gebruik maken van spreekrecht door dat uiterlijk woe. 25 september te melden bij de griffie, via 038 – 339 41 57. Op 3 oktober vindt een richtinggevend debat plaats in de gemeenteraad, die dan het totaalpakket aan bezuinigingen bespreekt en ook de gevolgen voor 2019. Uiterlijk op 14 november 2019 neemt de raad een definitief besluit over de begroting voor 2020. Dan is definitief duidelijk welke bezuinigingsvoorstellen en lastenverzwaringen doorgevoerd worden.
Alle bezuinigingsvoorstellen en het advies van het college van b en w aan de gemeenteraad zijn terug te vinden op www.kampen.nl/bezuinigingen.
