Alex de Jong @ Attest Communicatie
KAMPEN – ‘Wat een leuke show! Jammer dat de zaal niet vol zit’, zo vertelde een bezoekster. En inderdaad, dat vond ook projectleider Hessiëlle Kerkhoff. Ze had 450 kaartjes. Die waren niet allemaal op, maar met ruim driehonderd bezoekers in de grote zaal en nog eens vijftig speciale gasten van WNL Opleidingen op het balkon, was ze dik tevreden. Bovendien zongen Carola Smit (oud-BZN) en René Karst bij ‘Letter voor Letter’ de sterren van de hemel.
‘Letter voor Letter’, een programma vol met Hollandse Hits en informatie over laaggeletterdheid, kreeg in Kampen handen en voeten dankzij de inzet van Stichting Welzijn, de gemeente en Taalpunt Kampen. De voorstelling nam bezoekers mee in het leven van mensen die moeite hebben met lezen en schrijven.
Groot probleem
‘Onderzoek wijst uit dat ruim 2,5 miljoen mensen in Nederland moeite hebben met lezen en schrijven. In Kampen gaat het naar schatting om zesduizend mensen.’ Met ‘Letter voor Letter’ hoopt de provincie Overijssel – die dit project financieel ondersteunt – aandacht voor dit snelgroeiende probleem te vragen. Belangstellenden konden de show voor slechts één euro bijwonen. ‘En dat hebben veel meer mensen gedaan dan ik aanvankelijk had gedacht’, zo vertelt Hessiëlle. Tenslotte was de drempel voor de show, met dit symbolische bedrag, erg laag, maar de drempel om over je eigen laaggeletterdheid te praten is juist weer erg hoog. ‘Ik ben ontzettend blij met deze opkomst en aandacht voor dit onderwerp.’
Veel gelachen
Hoewel er een serieus probleem werd behandeld, werd er vooral veel gelachen tijdens de Letter voor Letter avond, waarbij Carola Smit (ex-BZN) en René Karst diverse Hollandse hits ten gehore brachten. Met een speciaal geschreven ‘crisisliedje’ kreeg René de lachers op zijn hand. De zinsnede ‘maakte ik mijn derde kopje koffie met dezelfde coffeepad’, zorgde voor een lachsalvo. ‘Kruipend door de supermarkt, omdat het duur is als je staat’, leverde bij de toehoorders veel herkenning op. ‘Onderop is het allemaal veel goedkoper’, hoorde ik twee vrouwen achter me zeggen. ‘Zeker weten!’
Tussen de liedjes door stapte Jetze Dam, de bedenker van het concept Letter voor Letter, op het podium. Hij hield kort, als een live reclamespot, een pleidooi voor het Taalpunt Kampen, waar mensen die moeite hebben met lezen en schrijven, te rade kunnen gaan. ‘Dinsdag en woensdag kun je er terecht!’ zo vertelde hij. ‘Ook voor als je hulp nodig hebt met de computer of met digiD. Of voor als het lezen en schrijven weer een beetje is weggezakt. En heb je er zelf geen moeite mee, vraag dan eens rond in de familie of bij je in de straat…’ Waarna de muzikanten het weer van hem overnamen en ‘Op straat’ van Guus Meeuwis zongen. Ook hier draaide op de achtergrond de tekst van het liedje mee, zodat mensen die wel goed kunnen lezen, het liedje uit volle borst konden meezingen.
Stripspektakel
De Pastorale van Ramses Shaffy en Liesbeth List kwam voorbij (‘Ik heb je lief, zo lief’) en ‘Ik hou van jou’ van Maribelle. Na enkele liedjes verscheen ook de Kampenaar Wilfred te Have in een video op het podium. Hij presenteerde zichzelf als ex-laaggeletterd. ‘Ik moest wel leren lezen en schrijven toen de computer opkwam’, vertelde hij. Op het Stripspektakel werd hem gevraagd om bij de illustratie van een favoriete tekenheld het lege tekstballonnetje te vullen. ‘Die tekst bedenken, dat lukte wel, maar schrijven wilde niet.’ Hij besloot er op dat moment iets aan te doen en wandelde bij het Taalpunt binnen. ‘Het vertrouwen dat je dan weer in jezelf krijgt, is zo fijn’, vertelde hij. ‘Ik schaamde me ook niet langer als ik eens een keer iets verkeerd schreef.’ Het begrip, het gevoel dat je jezelf mag zijn, het speelde een grote rol in zijn strijd om zichzelf op te werken naar ex-laaggeletterde. ‘Als je de stap durft te nemen, laat Valerie van het Taalpunt dan een test afnemen en kom weer tot leven’, zo hield Jetze Dam het publiek voor. Het was een prachtige brug naar ‘Ik geloof in jou en mij’ van Boudewijn de Groot.
Stef Ekkel
René fleurde het programma op met een anekdote over zijn gesprek in een Turkse hotellobby met een bekende Kamper zanger. ‘We zagen mannen voorbij lopen in groene pakken met op de rug ‘het leven is als een frikandel, je moet het zelf speciaal maken’. Dus ik zei: ‘Een man zonder buikje is als een flat zonder balkon.’ Dat zou, als we de anekdote mogen geloven, Stef Ekkel hebben geïnspireerd tot de zinsnede: ‘Liever te dik in de kist, dan weer een feestje gemist’. En natuurlijk kwam deze song voorbij en werd er luidkeels mee geblèrd. Als dat dan gevolgd wordt door ‘Adje voor de sfeer’, staan twee vrouwen spontaan op en beginnen te swingen. Het kan en het mag allemaal.
‘Jammer dat het niet vol is’, zeggen de dames achter me. Nee, ze kwamen niet omdat deze show draait om laaggeletterdheid, want ze behoren niet tot de doelgroep. Ze komen voor de muziek en die was ‘geweldig’. ‘Ik kom uit een gezin met vijftien kinderen, maar we gingen allemaal naar school. Dat vonden onze ouders erg belangrijk’, vertelt de oudste van de twee. ‘Er waren bij ons in de buurt alleen maar grote gezinnen. Dat was vroeger zo. Sommigen moesten al heel jong aan het werk…’ En zo ligt het probleem van laaggeletterdheid altijd bij een ander. Hoogstwaarschijnlijk heeft de doelgroep de berichtgeving over deze show niet eens gelezen. Of het niet aangedurfd om te komen. ‘Maar dat is niet erg. Het gaat om de aandacht’, zegt Hessiëlle. ‘Bovendien: in ruil voor contactgegevens ontvingen bezoekers een chocoladeletter. Zo kwamen medewerkers van het Taalpunt in gesprek met enkele gasten. Dit leverede twee aanmeldingen op van mensen die als vrijwilliger actief willen worden. Ook wist iemand de moed op te brengen om aan te geven zelf moeite te hebben met lezen en schrijven. Dat contact zal verder opgepakt worden. Mocht je mensen kennen die moeite hebben met lezen en schrijven, wijs ze dan op het Taalpunt, iedere dinsdagavond en woensdagochtend in de Bibliotheek Kampen.’
