We zijn met zijn allen steeds drukker. Met werk, gezin, sport en natuurlijk met ons sociale leven. We rennen en vliegen van het één in het ander. Ook zijn we veel online. Tijd om wat vaker offline stil te staan, vinden ze bij het Stedelijk Museum Kampen. De tentoonstelling Stillevens. Schilderijen 1840-heden, die op 21 december opent, biedt een goed tegenwicht aan ons jachtige bestaan.
Stillevens zijn al eeuwen populair. Het leven staat letterlijk even stil. De voorwerpen, bloemen, dieren en het fruit zijn zo prachtig en gedetailleerd afgebeeld dat je er als kijker als het ware ingetrokken wordt.
Kamper kader
‘De mogelijkheden van een expositie over stillevens zijn gigantisch. Daarom hebben we deze tentoonstelling enigszins ingekaderd. De basis van de expositie wordt gevormd door de eigen collectie, daarbij aangevuld door werken uit het SNS Historisch Centrum/Frans Walkate Archief, het Voerman Museum Hattem, enkele particulieren en hedendaagse kunstenaars. De expositie geeft een beeld van wat er zoal aan stillevens verzameld en gemaakt is in Kampen en omgeving’ vertelt conservator René van Mierlo.
Meesteres in stillevens kreeg les in Kampen
Lucy van Dam van Isselt (1871-1949) wordt gerekend tot één van de beste Nederlandse schilderessen van stillevens in de eerste helft van de 20e eeuw.
De eerste beginselen van de schilderkunst ontving zij in Kampen van schilder en tekenleraar Johannes Daniël Belmer. Jan Voerman sr. en Jo Koster kregen ook les van hem.
Jan Voerman
Jan Voerman sr. en Jo Koster zijn beiden op de expositie vertegenwoordigd. Jan Voerman sr. is vooral bekend van koeien en wolkenluchten, maar hij maakte in de periode 1888 – 1904 ook veel bloemstillevens.
Oost-Indische kers in blauwe gemberpot – Jan Voerman sr., aquarel 1890-1900
Huidige beoefenaars
Ook nu nog leven kunstenaars zich uit in het scheppen van stillevens, waarin bij uitstek het vakmanschap geëtaleerd kan worden. Twee kunstenaars die aan Kampen gerelateerd zijn en onder andere stillevens schilderen zijn Jan van Driel (1950) en Sjaak Kaashoek (1961). Beide kunstenaars ontbreken niet op de tentoonstelling.
Oorsprong stillevens
Het ontstaan van het stilleven als genre gaat terug tot eind 16e eeuw en raakte in heel Europa populair. Oorspronkelijk werden zij gebruikt als oefening voor schilders in opleiding. Zo leerden zij werken aan een natuurgetrouwe weergave. Het gedetailleerd weergeven van een goede stofuitdrukking, het treffen van de schittering van glaswerk of zilver en porselein is bepaald niet eenvoudig. Het is zelfs dusdanig moeilijk dat het zich in de 17e eeuw ontwikkelde tot een gewaardeerd en zelfstandig genre.
Ontbijtgens en toebackjes
Er ontstond een heel scala aan stilleven-genres. Zo waren er de moraliserende en ‘vanitasstillevens’, maar er ontstonden ook stillevens met voorwerpen uit het leven van alledag.
Zo waren er de ‘ontbijtgens’, een stilleven met brood, kaas, fruit en eieren, pronkstillevens met allerhande luxe etenswaren en serviezen, ‘toebackjes’ met tabak, pijp etc., jachtstukken, zeebanketten en niet te vergeten de vele fruit- en bloemstillevens. De typeringen zijn eindeloos.
De tentoonstelling is te zien van 21 december 2019 tot en met 1 maart 2020.
In de Voormalige Synagoge is er in deze periode werk van Wendelien Schönfeld te bezichtigen.
Ingezonden bericht
