Oorlogsverhalen: De oorlog in Wilsum

Bijdrage van Henk Fix G.zn.

658

In de serie oorlogsverhalen deze keer een bijdrage van Henk Fix uit Wilsum over de oorlog in Wilsum.

De oorlog in Wilsum begon net als in Zwolle en Kampen met een luchtgevecht boven deze plaatsen. Om ongeveer 20:30 uur werd een Heinkel 111 in brand geschoten door kazemat nr 25. Het vliegtuig maakte een noodlanding in de Koppelerwaard (Harsenhorst) net buiten Wilsum. Drie bemanningsleden konden nog uit de machine komen welke volledig uitbrandde.

Na de capitulatie is het toestel door de Duitsers opgeruimd

In 1992 is er nog door de EOD onderzoek gedaan naar een vliegtuigbom die er zou liggen maar het onderzoek leverde niets op.

In het weiland van Roelof van Ittersum werd een koe levensgevaarlijk geraakt. Vier man hebben hem geslacht waarvoor ze zich enkele maanden later moesten verantwoorden, vonnis: een maand voorwaardelijk met een proeftijd van een jaar.

Het leven in Wilsum tijdens de oorlog kabbelde voort, er werd een patrouille boot gestationeerd, de kerkklok en de veerboot werden weggehaald door de Duitsers. De kerkklok is wel teruggekomen maar van de veerboot heeft niemand meer iets van vernomen.

Er waren inwoners die lid waren van de NSB en anderen sympathiseerden met de vijand, ze hadden fraaie namen als Anna de Katze en Harmpje de Duitser.

In het dorp waren af en toe ook razzia’s om mannen die de arbeitseinsatz ontdoken op te sporen. Het is gebeurd dat de dominee van de kansel waarschuwde dat er een razzia kwam, waarop de mannen en jongens zich verschuilden in het riet langs de IJssel.
Enkelen uit Wilsum zijn in Duitsland te werk gesteld. Sommigen gedwongen, anderen uit vrije wil.

Kaart van 2 december 1945, verzonden door W. Woning wonende op Uiterwijk, Wilsum naar Hendrik Woning, werkzaam in Duitsland. (Eigen archief H. Fix Gzn).
Asse Nijboer

Vlak voor het einde van de oorlog, op 10 april 1945, is de op 25 november 1919 in Wilsum geboren en in Kampen wonende Asse Nijboer in Zwolle geëxecuteerd. Hij was in het ouderlijk huis van zijn ouders aan de Dorpsweg 3 gevangen genomen en naar Zwolle gebracht.

De aanwezigheid van Canadese tanks in IJsselmuiden kondigden voor Wilsum de bevrijding aan. Op 14 april werd aan een groep verzetsmannen uit Nieuwleusen die in Zwolle lagen, door een verzetsman uit Zwolle gevraagd om voor de Canadezen langs de IJssel te gaan liggen. Ze kwamen diezelfde dag aan in Wilsum en vestigden zich in de school. Toch bleef de situatie gevaarlijk omdat de Duitsers zich aan de overkant van de IJssel verscholen hielden. Pas op 17 april, toen de andere oever definitief schoon was, kon er feest gevierd worden. De Canadezen kwamen op deze dag met een tank Wilsum binnen en werden door dominee Botma verwelkomt.

Henk Fix G.zn.

De school waar de verzetsmensen uit Nieuwleusen zich vestigden.