Door Alex de Jong @ Attest Communicatie
Het is het eerste stenen huis van Kampen. Middeleeuws. Uit de tijd van de Hanze, dus van rond 1400-1500. Het onderkomen van handelaar, burgemeester én bierbrouwer Henrick Aeltsz en zijn omvangrijke gezin. Nu is het een biermuseum en een bijzonder sfeervol proeflokaal. Een plek waar het gerstenat, naar authentiek Middeleeuws recept, rijkelijk vloeit. Voorstraat 20, in het Museum Huys der Kunsten. Het enige echte Biermuseum van Kampen. Een ideale plek om met collega’s, vrienden en liefhebbers te genieten van een bijzonder biertje met geheime ingrediënten.
Vriend en vijand zijn het erover eens: het Huys der Kunsten, met inpandig het Biermuseum mét proeflokaal, is een bijzondere plek. Twintig jaar geleden gered van de sloophamer, nu een pand dat steeds meer schatten uit de Middeleeuwen tentoonstelt. Zoals twee bijzondere bieren; Kamper Trots en Kamper Vreugd; ongefilterd en ongepasteuriseerd bier met nagisting op de fles. ‘Volgens kenners ongelooflijk lekkere speciaalbieren’, weet Elise van Heck, directeur van beide musea. ‘Bovendien brouwen we onze bieren naar authentiek Middeleeuws recept, en ook daarmee zijn we uniek.’ De twee bijzondere Middeleeuwse bieren zijn speciaal ontwikkeld en gebrouwen in de kleinschalige en ambachtelijke brouwerij Hettinga, in opdracht van Stadsbrouwerij Kampen. ‘Iedere bierliefhebber in Kampen en ver daarbuiten wil ze gedronken hebben en komt ervoor terug’, klinkt het stellig.
Slecht drinkwater
Volgens historische archiefstukken zou het pand aan de Voorstraat van Kampen, op steenworp afstand van de IJsselkade, het eerste ‘steenen’ langhuis uit de 13e/14e eeuw zijn geweest. ‘Het pand heeft muren van ruim een meter dik!’, vertelt Elise. Het was het pakhuis én woonhuis van een rijke koopman. Dat laatste bleek vooral ook uit de vele archeologische vondsten ter plekke. ‘Hier moest wel een rijke koopman hebben gewoond. Eentje die ook een lokaal biertje brouwde.’ Zorgvuldig en langdurig onderzoek in het Stadsarchief van Kampen bracht aan het licht dat Henrick Aeltsz, een steenrijke Patriciër, het pand liet bouwen en er zelf van 1440 tot 1480 – in de gloriedagen van Kampen en de Hanze – met zijn gezin moet hebben gewoond.’ Koggeschepen brachten de man rijkdom en aanzien. Henrick werd in die tijd verkozen tot één van de burgemeesters van Kampen (destijds waren er meer tegelijk). Hij was als vooraanstaande burgervader bij machte vergunningen te verstrekken. Natuurlijk vergat de man daarbij zichzelf niet. Dus beschikte hij ook over een vergunning om zelf bier te brouwen.
In de Middeleeuwen veranderde het brouwen van bier van een huiselijke aangelegenheid, voorbehouden aan vrouwen, in een ambacht met grotere hoeveelheden bestemd voor consumptie. Noodzakelijk, want normaal ‘drinkwater’ maakte mensen ziek. Om de dorst te lessen, dronk men daarom vooral wijn (voor de rijken) of bier (voor de arme bevolking). Als burgemeester en vergunningverlener, kende Henrick Aeltsz zichzelf het recht toe om op grote schaal bier te brouwen. ‘Ons pand aan de Voorstraat is daarmee één van de oudste brouwerijen van de stad Kampen’, aldus Elise.
Bijzondere bieren
Henrick Aeltsz werd een begenadigd bierbrouwer, daarbij geholpen door zijn kleindochters Gese en Johanna Winter. Een gouden greep, zo bleek. Want al in de Middeleeuwen was de mannelijke bevolking het er unaniem over eens: het bier van deze dames was net zo tongstrelend als dat hun eigen verschijning een lust voor het oog was.
Kamper Trots is een goudgeel bier met een heerlijk hoparoma en een subtiele kruidige smaak. Naar een recept van Henrick Aeltsz, met als ‘geheim’ ingrediënt goudsbloem; een speciaal biertje met 5,5% alcohol. Kamper Vreugd, een amberkleurig bier, heeft door de toevoeging van vlierbloesem een zacht-zoete, volle smaak met een licht-kruidige ‘bite’ gekregen. Het werd ontwikkeld door Gese en Johanna, twee fiere welgestelde jongedames. Zij bouwden het bierimperium van de Kamper burgervader Aeltsz verder uit. ‘Kamper Vreugd is zoals de zussen Gese en Johanna: een zoet uiterlijk, maar met pit!’ Bier met een smaak die – met een knipoog naar de onvolprezen boezems van beide dames – al in de Middeleeuwen werd omschreven als ‘vol en rond’. Als we de verhalen mogen geloven, natuurlijk.
Proeverij en kerstpakketten
Een bierproeverij duurt een uur en is een leuke manier om kennis te maken met het Middeleeuwse Kampen. Niet alleen geniet je dan van een tongstrelende proeverij. Ook kom je het een en ander over de geschiedenis van Kampen en dit pand te weten. Een proeverij kost slechts 8,50 per persoon, ‘maar is na een uur niet ten einde, hoor’. ‘Aansluitend kun je als gezelschap gerust nog een (aantal) extra biertje(s) bestellen, zodat een ieder kan genieten van de eigen favoriete smaak’, stelt de museumdirecteur. Ook bestaat de mogelijkheid om biertjes op fles te kopen, speciaal voor thuis. Elise, tot slot: ‘Diverse bedrijven hebben voor een personeelsuitje onze proeverij al geboekt, of onze bieren al besteld voor in de kerstpakketten van dit jaar. Maar natuurlijk hopen we ook al die andere mensen nog te mogen ontvangen!’
De bieren zijn ook te bestellen via www.stadsbrouwerijkampen.nl (in de gemeente Kampen wordt uw bier, bij een aankoopbedrag vanaf 30 euro, gratis thuisbezorgd).
