Stuurgroep brengt gebouwenadvies uit aan kerkraden in groot saneringsproces
Na de turbulente ontwikkelingen voor het Rooms-Katholiek volksdeel van Kampen, schudt nu ook Protestants Kampen op haar grondvesten. De Hervormde Gemeente en de Gereformeerde Kerk trekken gezamenlijk op in een proces dat moet leiden tot een fikse kostenbesparing. Hiertoe werken ze nu toe naar een reductie van het aantal kerkgebouwen en later van ambtsdragers.
In drie plenaire gemeentevergaderingen worden de leden nauw betrokken bij de gebouwenkeuze. De tweede, misschien wel meest ingrijpende, avond vond afgelopen week plaats. In de Open Hof maakte de stuurgroep haar advies bekend en lichtte dat toe. Met spanning werd uitgekeken naar de conclusie welke gebouwen wel en niet te behouden.
Vijf jaar geleden ging de RK parochie Kampen-IJsselmuiden op in de regionale parochie Thomas a Kempis. Dit jaar moest er een keuze gemaakt worden tussen behoud van de kerk in IJsselmuiden of de Kamper Buitenkerk. Afgelopen dinsdag werd bekend dat toch beide RK kerkgebouwen in gebruik blijven.
In 2012 startte de Gereformeerde Kerk een proces waarbij twee van haar drie kerkgebouwen (Burgwalkerk, Westerkerk en Open Hof) zouden moeten sluiten. Dit besluit zou uiterlijk op 31 december van dit jaar moeten vallen. De Open Hof is tevens eigendom van, en in gebruik door, de Hervormde Gemeente. Haar vijf wijkgemeentes zijn inmiddels tot drie wijkgemeentes samengevoegd. Dit is gebeurd onder de noemer ‘Eenheid in verscheidenheid’.
De Gereformeerde Kerk heeft zich bij dat proces aangesloten, hetgeen ook de toenemende samenwerking illustreert tussen de beide grote protestantse stromingen in Kampen. Een achterliggend idee is om ooit toe te werken naar één Protestantse Gemeente Kampen.
Eerste avond: Informatie (Burgwalkerk, 16 september)
Onderweg naar drie wijkgemeenten en drie kerkgebouwen. Onder dat motto licht Mark van Persie, voorzitter Algemene Kerkraad Hervormde Gemeente, de bedoeling van de avond toe. De zowel Hervormde als Gereformeerde leden, die zich verzameld hebben in een volle Burgwalkerk, wordt de aanleiding van het saneringsproces geschetst. Beide kerkgenootschappen hebben te maken met een afnemend aantal leden waarbij de vergrijzing in de Westerkerk bovendien harder gaat dan verwacht. Om de kerken toekomstbestendig te houden, moet er ingegrepen worden in de kosten. Voor de Hervormde Gemeente kosten met name de Bovenkerk en de Broederkerk jaarlijks tienduizenden Euro’s onder de streep. De Noorderkerk is al enige tijd gesloten in afwachting van een definitief besluit.
Na gezamenlijk gezang en gebed neemt Jan Boer het woord. Als senior adviseur Protestantse Kerk Nederland leidt hij meer van vergelijkbare ontwikkelingen in den lande. Hij is als voorzitter aangesteld van de commissie die de gebouwenkeuze voorbereidt en begeleidt. Jan Boer laat aan de hand van grafieken en diagrammen de noodzaak van de sanering en de stappen in het proces zien. Hij schetst kort de historie van de kerkgebouwen en de verspreiding over de stad.
De wijkraden wordt gevraagd om een rapport op te stellen en daarin een eerste en tweede keus te maken voor een kerkgebouw. Deze voorkeuren worden aan de stuurgroep overhandigd en op de volgende plenaire gemeenteavond in de Open Hof zal de stuurgroep haar advies presenteren. Dit advies zal naar de beide AK’s worden gestuurd die onafhankelijk van elkaar een definitief besluit zullen nemen. Op de derde plenaire gemeenteavond in de Broederkerk wordt dit voorgelegd aan de gemeenteleden die daar dan ook op kunnen reageren. Bert Endedijk, voorzitter AK Gereformeerde Kerk, sluit de avond af. Hij gaat voor in gebed en vraagt om steun. De gehele avond door wordt regelmatig benadrukt dat het een pijnlijk proces is en blijft.
Tweede avond: Presentatie gebouwenadvies (Open Hof, 28 oktober)
Ditmaal opent Bert Endedijk de avond en de kerkzaal is weer volgestroomd met betrokken gemeenteleden van zowel Hervormde als Gereformeerde huize. Na gezamenlijk psalm 65 gezongen te hebben en Petrus 1:13-25 gelezen te hebben, haalt Endedijk een oude spreuk aan die vroeger in menig huis hing: ”Waar liefde woont, geeft de Heer Zijn zegen”. Hij benadrukt weer de pijn die het kan doen om de gebruikelijke behuizing misschien te moeten inruilen maar uiteindelijk blijven dat stenen en draait het om Gods gemeenschap die samen beleefd en opgebouwd wordt.
Jan Boer schetst de ingediende voorkeuren van de wijkgemeenten waarbij wijkgemeente C suggereert om niet over een tweede keus maar over een alternatief te praten. Wijkgemeente A wil samen met de Westerkerk kiezen voor de Westerkerk (of de Broederkerk), wijkgemeente B voor de Bovenkerk (of de Broederkerk) en wijkgemeente C voor de Open Hof (of de Burgwalkerk). Opvallend is het feit dat de Noorderkerk helemaal niet genoemd wordt en de Burgwalkerk ook nauwelijks. De Noorderkerk is te klein voor de nieuwe wijkgemeente en heeft te weinig nevenmogelijkheden, ondanks het goed draaiende kerkelijk centrum Noorderlicht aan de overzijde.
De Bovenkerk heeft een tweespalt veroorzaakt binnen de stuurgroep. Een minderheid wil het voor Kampen beeldbepalende gebouw behouden als kerk. Evenals de Broederkerk hangt daar echter wel een prijskaartje aan van bijna een ton. Uiteindelijk is de stuurgroep tot het advies gekomen om de Noorderkerk af te stoten en zowel de Bovenkerk als de Burgwalkerk in een stichting onder te brengen. Een voorwaarde aan de stichting is dan wel om de mogelijkheid van (bijzondere) kerkdiensten mogelijk te houden. Bij vervreemding van de kerk verlies je ook de zeggenschap. De Noorderkerk als gebouw heeft een beschermde status en idealiter zou een ander kerkgenootschap er gebruik van gaan maken. Dit vereist nader onderzoek maar daar heeft de stuurgroep zich niet over gebogen.
Vanuit de zaal klinkt de hartenwens om de ziel van Kampen te bewaren. Door de gehele binnenstad heen zouden er zondags diensten gevierd moeten blijven worden op de lijn van Buitenkerk naar Broederkerk tot Bovenkerk. Een andere aanwezige spreekt zijn waardering uit voor het vele (inventarisatie- en vergader-)werk dat in de wijken en door de stuurgroep is verricht, waarop een applaus uit de zaal volgt. Met de doelstelling ”toekomstbestendig kerkgemeente zijn” adviseert de stuurgroep de hervormde Broederkerk, de gereformeerde Westerkerk en de Open Hof (eigendom van beide gemeenten) open te houden.
Er is budget beschikbaar voor aanpassingen. Met name de Westerkerk heeft een moderniseringsslag te maken. De beide AK’s gaan zich nu over het advies buigen en maken op een volgende gemeenteavond hun voorlopige besluit bekend. Mark van Persie sluit deze avond af met Hebreeën 10 en het lied ”Ach blijf met Uw genade, Heer Jezus, ons nabij”.
Derde avond: Bekendmaking voorlopig besluit en reactie (Broederkerk, 26 november)
De volgende gemeenteavond van de Hervormde Gemeente en de Gereformeerde Kerk tezamen zal gehouden worden in de Broederkerk op donderdag 26 november om 19u30. In het eerste, plenaire gedeelte zal het voorlopige besluit van de beide AK’s bekend gemaakt worden over de wijzigingen die per één januari 2016 of 2017 doorgevoerd moeten worden. Na deze bekendmaking zullen de leden van de Westerkerk en de drie Hervormde wijkgemeenten elk naar een eigen ruimte gaan om iedereen te kunnen laten reageren. Hierna wordt een definitief besluit genomen.
Terug naar de tweede avond. Naast gemeente- en stuurgroepleden waren er natuurlijk ook diverse dominees van de betreffende kerken aanwezig in de Open Hof. Ds. Wilbert Dekker trad enkele jaren geleden aan in de Noorderkerk. In een korte reactie geeft hij aan het verlies van de knusse kerk aan de Noorderweg te betreuren maar hij is verheugd dat Brunnepe met de Westerkerk een mooi en volwaardig kerkgebouw behoudt. Tijdens één van de vragenrondes in de Open Hof kwam er vanuit de zaal een suggestie om de nieuwe, bredere doelgroep van de Westerkerk weer te geven en de Noorderkerk niet in vergetelheid te doen verdwijnen: ”Laten we de Westerkerk omdopen tot Noordwesterkerk.”
Zie ook:
• Brunneper Luther bepleit Noorderkerk (column)
• Toekomst van de kerkgebouwen (gedetailleerde informatie)
• De kogel is door de kerk: Buitenkerk blijft open (artikelserie)
