Luxeverzuim is een overtreding van de Leerplichtwet in het geval dat een leerling voor en/of na een schoolvakantie ongeoorloofd niet aanwezig is op school. De terugkerende controles luxeverzuim zijn bedoeld om dit schoolverzuim tegen te gaan en om de ouders ervan te overtuigen dat eerder of langer op vakantie gaan niet geoorloofd is.
Met een diploma op zak sta je sterker in de maatschappij. Daarom gaan in Nederland in principe alle kinderen naar school. Ze hebben zelfs de plicht om onderwijs te volgen, dit staat in de Leerplichtwet.
Als deze wetsregel wordt overtreden dan zijn de leerplichtambtenaren vanuit het Openbaar Ministerie verplicht om een proces-verbaal tegen de ouder(s) op te maken. Als de schooldirecteuren de ouders verlof verlenen als dat in strijd is met de Leerplichtwet, dan zijn zij in overtreding en lopen zij het risico een geldboete opgelegd te krijgen. Iedereen moet zich immers aan de Leerplichtwet houden.
Voor de eerste twee weken na de zomervakantie geldt volgens artikel 13 lid 2 van de Leerplichtwet een bijzondere bepaling: als er sprake is van schoolverzuim in de eerste twee weken van het schooljaar, dan is een beoordeling van de schooldirecteur of van de leerplichtambtenaar niet aan de orde. De leerplichtambtenaren moeten deze overtreding door middel van een proces-verbaal voorleggen aan het Openbaar ministerie.