Sinds de Russische invasie in Oekraïne vallen het persoonlijke en academische leven van de van oorsprong Russische Katja Tolstoj samen. Thuis in Kampen zorgt ze samen met haar Oekraïense man voor twintig Oekraïners, waarvan er acht in haar huis wonen. Op de universiteit probeert ze de (gevluchte) Russische intelligentsia van haar vaderland te verdedigen en te redden.
Sinds november vorig jaar is Katja Tolstoj Theoloog des Vaderlands. Daarom zendt de EO eind oktober een portret van haar uit. Dat geeft een beeld van haar bij vlagen chaotische leven. Bij een Oekraïne-opvang in gesprek met vluchtelingen en rennend door universiteitsgangen. Als rector magnificus deftig speechend voor hoogwaardigheidsbekleders, niet onder de indruk van formaliteiten. Overal bijna te laat.
Ontmenselijking
Filmmakers Ruut van der Beele en Jonah Falke volgen in het portretterende verhaal van de EO en RTV Oost het dagelijks leven van de Theoloog des Vaderlands. Haar specialisatie is de post-traumatische samenleving. Ze weet als geen ander dat in oorlog de ontmenselijking altijd op de loer ligt.
Chaotische leven
In het portret is voor het eerst ook een andere kant van Tolstoj te zien: als moeder en oma, thuis met haar beste vriend, haar onhandelbare hond, en tussen de bedrijven door als mantelzorger voor familieleden in binnen- en buitenland. Tolstoj blijkt gezegend met veel humor en ironie. Het leven is misschien al erg genoeg, en dan is het van belang om niet te vergeten te lachen.
Collectief trauma
Ze vertelt ook waarom zij ooit Rusland verliet en hoe ze zich als theoloog verhoudt tot het conflict. Wat kunnen de uitwegen zijn uit deze oorlog? Pas met het beëindigen van het conflict zal Tolstojs eigenlijke werk beginnen. De vraag die haar academische leven definieert: hoe leef je verder na een collectief trauma, de duizenden doden, ontheemde burgers? Wat drijft haar om haar leven in dienst te stellen van de post-traumatische samenlevingen?
Theoloog des Vaderlands: Katja Tolstoj is een programma van de EO en RTV Oost en wordt door de EO uitgezonden op donderdag 26 oktober om 23.30 uur op NPO 2. RTV Oost zal het portret op een nader te bepalen tijdstip ook uitzenden.
