Interview met David Heek, de theaterdominee
In de vroege ochtend van een februari-dag in 2017 kreeg hij een droom. David Heek, toen 35 jaar, zag zichzelf bezig in het theater. Op een podium, in de schijnwerpers, met publiek. En met een bijbel. Toen hij wakker werd wist hij het: ik word theaterdominee. Hij zegde zijn baan op en maakte een website aan. Twee jaar later tourt de goedlachse Heek rond door Nederland. Op woensdagavond 8 januari doet hij Kampen aan. In de Stadsgehoorzaal speelt hij zijn theatercollege voor de achtste keer.
Theaterdominee, wat moeten we ons daarbij voorstellen?
‘Eigenlijk zegt het woord het al. Het is een combinatie van theater, bijbel en performance. Ik hou van preken, maar er is natuurlijk meer mogelijk dan alleen praten. In de droom kwam bij mij naar boven wat ik diep vanbinnen wilde doen. Ik hou ook van sketches, taal- en woordgrappen, interactie, liedjes, gekke gedachten en mooie gedichten. Zo kwam ik op de combinatie van theater en theologie. En op de naam theaterdominee.’
Je noemt het een theatercollege. Wat is dat?
‘Je kunt het vergelijken met het tv-programma DWDD University, waar een wetenschapper je binnen anderhalf uur wegwijs maakt in het heelal. Hoe oud en groots het is en hoe het nog altijd uitdijt. Of laatst vertelde neuropsycholoog Eric Scherder van alles over ons brein. Nou, zoiets doe ik met de oude bijbelverhalen. DWDD University vind ik boeiend maar ook wat aan de droge, wetenschappelijke kant. In mijn theatercolleges leg ik ook humor en gekkigheid, gedichten, autobiografie en liedjes. “Leuk leren” noem ik het.’
Ga jij het dan ook hebben over God? Ligt dat niet te gevoelig? En zitten mensen daar op te wachten?
‘Welke God?’ David laat een brede glimlach zien. Dan serieuzer: ‘Kijk, ik begrijp heel goed dat mensen afhaken bij God of bij geloof of bij de kerk. Ik ben op dit moment zelf ook kerkloos, zoals ik dat noem. Maar spiritualiteit en zingeving zijn wel populair. Kloosters zijn een jaar vantevoren volgeboekt voor retraites en stilteweekenden. Wat verreweg de meeste mensen niet willen is gelijkhebberij, gedogmatiseer en wij-zij-denken. Hokjesdenken, ook ik heb er een broertje dood aan.
Ik noem mezelf een gelovige kerel, maar ik vind de vraag ‘welke God?’ echt een goede vraag. In de eerste plaats voor mezelf. En dan, met ruimte en nieuwsgierigheid, in het gesprek met anderen. En dat we dan niet voor de gemakkelijke antwoorden gaan. Dat is zo, eh, gemakkelijk. Bovendien: als we de vraag krijgen of we in de liefde geloven, zegt 9 van de 10 mensen volmondig ja. Ik vertrouw erop dat God liefde is. Dus ik geloof in de liefde. En dan wordt het interessant. Want dat is al lastig genoeg. In onze tijd in de liefde blijven geloven, nou, succes! Willen we dat echt? Wie durft dat vol te houden? Ik denk dat God, als we even doorvragen, ons probleem niet is. Het punt is dat we vaak zijn opgegroeid met opgelegde beelden van God die niet deugen. Beelden die ons pijn hebben gedaan. En boos of gefrustreerd hebben gemaakt. Of totaal onverschillig. Die beelden aan gruzelementen slaan vind ik een noodzakelijke opdracht. Past ook goed in het theater natuurlijk.’ Opnieuw een brede lach. ‘Ik wil gewoon niet in een saaie God geloven die mensen zijn wil oplegt of, om een van mijn leermeesters aan te halen, gelovigen in plaats van mensen maakt.’
Waar gaat je eerste theatercollege over?
‘Over de eerste hoofdstukken van de bijbel. Genesis. Het zevendagen-scheppingsverhaal en het verhaal van Adam en Eva in het paradijs. En een pratende tuinslang.’
Wat kunnen we nu nog met die verhalen? Dat zijn toch sprookjes?
‘Eerder oosterse wijsheidsmythes met veel herkenbare elementen. Toch benaderen mensen die eerste hoofdstukken helaas anders. Veel rationeler. Is het wel of niet waargebeurd? Dat vind ik jammer. Ook vind ik die hele evolutie-versus-geloof-wedstrijd echt onzinnig. Dat levert echt niets op. Helemaal als je bedenkt dat de bijbelschrijvers geen wetenschappers waren, het woord ‘evolutie’ niets eens kenden, en volgens mij echt een ander verhaal wilden vertellen. Ik heb ontdekt dat Genesis meer over onze tijd en vragen gaat dan ik altijd heb gedacht. Veel van wat in die verhalen speelt, zie ik juist vandaag terug. In ons klimaatprobleem, voedselgebruik, tijdverdrijf en de verspreiding van fakenews op Twitter en Facebook. De oude verhalen laten patronen zien die nu ook weer opduiken. Erg leerzaam. En wijs. En grappig, dat ook.’ En voor een laatste keer glimlacht de theaterdominee breeduit.
Theaterdominee David Heek speelt op woensdag 8 januari in de Stadsgehoorzaal. Het theatercollege ‘OMG, stel je eens voor!’ begint om 20.15 uur en duurt tot 21.45 uur (geen pauze). Meer informatie op www.theaterdominee.nl. Kaarten zijn te koop via www.truetickets.nl/theaterdominee (15,00 euro) en via www.stadsgehoorzaalkampen.nl
