Column: Diana de Groot – Dromen van Kampen
Voor Hessiëlle Kerkhoff (48) staan ‘ontwikkeling’ en ‘groei’ hoog in het vaandel. Voor zichzelf, maar ook voor de mensen die zij professioneel begeleidt en voor de projecten die zij trekt, zoals het project ‘Een punt hebben’. Door dit project werd het afgelopen jaar in Kampen aandacht besteed aan de aanpak van laaggeletterdheid. Over aandacht gesproken: “Mensen verlangen ernaar om gezien en gehoord te worden. Mijn droom gaat over het geven van aandacht en in contact komen én blijven met elkaar!” aldus een maatschappelijk betrokken Hessiëlle.
Hessiëlle is altijd al geïnteresseerd in de ontwikkeling van mensen. Als dochter van een directeur van een basisschool en een bedrijfsmaatschappelijk werkster is het niet vreemd dat zij besloot na de Pabo de studie Pedagogiek te volgen. “Meer nog door mijn praktijkervaring als moeder ervoer ik van heel nabij hoe mooi een ontwikkelproces van een mens kan zijn”, vertelt Hessiëlle over haar drie jongens. Ze vervolgt: “Bij mijn theoretische kennis kwam ook nog mijn moederhart. Iedere fase is super interessant. De basis die je kinderen mee kunt geven, is liefde. Ik bagatelliseer de opvoeding niet, maar als je op liefde blijft terugvallen, heb je een onuitputtelijke bron van waaruit je kinderen mag en kunt begeleiden.”
Geremd door het systeem
“Na de Pabo belandde ik voor de klas direct in het strakke ritme van het onderwijs. Ik voelde dat ik daarin niet kon functioneren. Mijn verlangen om kinderen niet alleen te voeden met kennis, maar ook met ontwikkeling werd geremd door de omvang van een klas en de regels van het curriculum. Daarom ging ik pedagogiek studeren. Ik gaf les in het vak ‘omgangskunde’ op het mbo en ervoer opnieuw dat ook hier strakke afspraken de overhand hebben boven de vraag van jongeren hoe zij zich verhouden tot de maatschappij. Ik was meer tijd kwijt met het organiseren van het onderwijs dan het begeleiden van vraagstukken waar de leerlingen mee worstelden om zich überhaupt te kunnen ontwikkelen.”
Regeltjes afvinken
“Via (management)functies bij verscheidene organisaties zoals de kinderopvang en ouderenzorg werd ik opnieuw geconfronteerd met het systeem en mijn persoonlijke strijd daartegen. Hoe vereerd ik ook was en fantastisch ik het vond dat ik voor functies gevraagd werd, sommige rollen kon ik niet (meer) vervullen omdat ik me niet kon verhouden tot de focus op spreadsheets en het afvinken van regeltjes. Ik heb meer met het verhaal achter de spreadsheet. De interactie met de mens staat voor mij bovenaan. Als je in de kinderopvang de verantwoordelijkheid mag overnemen van ouders, heb je een klimaat te scheppen waarin kinderen optimaal gedijen. Ook in de ouderenzorg – een sector die in een aantal opzichten lijkt op die van de kinderopvang – heerst een spanningsveld tussen de regels en de uitvoering in de praktijk. Mensen die voornamelijk uitvoerend werken, willen het werk goed én met aandacht verrichten. De spanning om daar mee om te gaan, is in beide sectoren zichtbaar. In beide gevallen vroeg ik me af: hoe faciliteer ik mijn collega’s om hun gedrag zo aan te passen dat het feest van deze dag en het verhaal achter de mens aan bod komt? Opnieuw merkte ik dat ik de ontwikkeling van de mens én het geluk van de ontvangende ‘partij’ belangrijk vond.”
Ondernemerschap
“Na zes jaar directeur te zijn gewest bij een woonzorginstelling in Lelystad, besloot ik te vertrekken. Ik laste een kleine pauze in en koos ervoor niet meer in loondienst te werken. Ik wilde vrij en flexibel zijn en startte mijn bedrijf De Waerdmeester. Ik zocht een weg om daar invulling aan te geven. Op dat moment in mijn carrière had ik geen enkel idee hoe ik dat moest doen. Al doende ontdekte ik dat ik, naast het leveren van een bijdrage aan de ontwikkeling van mensen, het ondernemerschap leuk vind. De boer opgaan, verkennen, onderzoeken en uitproberen, marketing en communicatie, acquisitie plegen. Alle ballen hooghouden, dát vond ik interessant. Met als basis het begeleiden van mensen in hun ontwikkeling, specifiek op het gebied van leiderschap, want daar had ik inmiddels affiniteit mee.”
De Waerdmeester
“Het ondernemerschap kent pieken en dalen. Toch kan ik nu doen waar ik goed in ben. Alle opdrachten moeten te maken hebben met de kern van waaruit ik leef: ervoor zorgen dat mensen voelen dat ze ertoe doen, een bijdrage leveren en, als het nodig is, ze begeleiden. Leiderschap is een belangrijk thema. Ik dacht dat dat een hiërarchisch bepaalde functie was, maar ik ontdekte al heel snel dat mijn passie over persoonlijk leiderschap gaat. Een verrijking, want er kwamen opeens andere mensen én opdrachten op mijn pad, bijvoorbeeld het project ‘Een punt hebben’ in Kampen.”
Een punt hebben
“Ik had veel ervaring in het leiden van projecten, dus ik dacht deze opdracht prima te kunnen vormgeven. Vorig jaar kreeg ik van iemand een bericht dat in Kampen een intensieve samenwerking werd gestart in het kader van laaggeletterdheid. Ik was meteen enthousiast. Dit liet ik blijken in mijn gesprek met de netwerkpartners, waarna ik het bijzondere project mocht leiden. De concrete doelstelling was in gezamenlijkheid ontwikkelen en experimenteren met methodieken op dit thema. Daarbij meegenomen het ontwikkelen van professionals in dit vakgebied om laaggeletterdheid goed te signaleren en te begeleiden naar ondersteuning. Als projecttitel is bewust gekozen voor ‘Een punt hebben’, omdat ‘laaggeletterdheid’ wringt. We spreken ook niet over ‘hooggeletterdheid’. We hebben een punt en willen een punt achter laaggeletterdheid zetten.”
De dialoog faciliteren
“Hoewel alle netwerkpartners (gemeente, bibliotheek, stichting Welzijn, voorschoolse voorzieningen en een aantal scholen) met dit thema aan de slag wilden, bleek dat zij hun handen meer dan vol hadden aan de dagelijkse praktijk. Ik zag mensen nog niet de juiste modus hadden omdat ze niet wisten waar en hoe ze hun steentje wilden bijdragen. Na drie maanden in de rol van projectleider sprak ik met iemand van de bibliotheek. Deze organisatie speelde en speelt nog steeds een belangrijke rol in laaggeletterheid. We constateerden dat meer dezelfde initiatieven ons niet verder zouden brengen en dat we de dialoog op een andere manier moesten faciliteren. We besloten andere wegen in te slaan, o.a. door het ontwikkelen van materialen die anders zijn dan gemiddeld. Samen met marketing en communicatie ontwikkelden we bijvoorbeeld een geweldige display en we organiseerden workshops voor medewerkers van zorggerelateerde organisaties. Ik ontmoette mensen die niet direct aan het project verbonden waren van wie de creativiteit tot nieuwe ideeën en initiatieven leidden om het gesprek over laaggeletterheid in Kampen te bevorderen.”
Taalwandeling
“Een gaaf initiatief is bijvoorbeeld de taalwandeling van plm. drie kilometer. Deze leidt door de wijk Brunnepe en kan in groepsverband gelopen worden. De taalwandeling is ontwikkeld voor het professionele netwerk, maar mensen die dit thema interessant vinden, raden wij ook aan de route te lopen. Bij aanvang krijgen ze een routekaart waarop QR-codes te vinden zijn. Die scannen ze met hun telefoon. Dan worden ze doorgelinkt naar een film die de nodige gespreksstof oplevert. Het doel van deze wandeling is ontmoeting en samen over het onderwerp laaggeletterdheid in gesprek gaan. De gemêleerdheid van professionals resulteert in constructieve kennismakingen wat leidt tot het delen van verhalen en vraagstukken om te komen tot nieuwe voorstellen.” (Meer informatie over de Taalwandeling is op te vragen bij taalpuntcoördinator Valerie Kiesouw, e-mailadres
ta******@bi***************.nl
Ff buurt’n
Een ander aansprekend initiatief is ‘ff buurt’n’ van Stichting Welzijn. Onder begeleiding bepalen mensen van deze stichting, samen met de deelnemende professionals, wanneer en in welke straten ze gaan buurten en met welke reden. Kernvragen zijn bijvoorbeeld: Hoe woon je in deze straat? Hoe is je woonbeleving? Heb je goed contact met de buren? Heb je wensen? Altijd is er een vooraankondiging via een in de buurt verspreide flyer. Duo’s bezoeken de huizen van bewoners die open staan voor een gesprek. De gesprekken via ‘ff buurt’n’ maakten mij blij. Ik was als projectleider in beginsel veel te veel bezig met de systeemkant (ontmoeting faciliteren, inspireren), maar via ‘ff buurt’n’ zag ik hoe ontmoetingen van mens tot mens ontstonden. Zowel professionals als de inwoners van de straat.”
Respect
“Ik heb nederigheid geleerd van dit project. Heel vaak kwam ik mezelf tegen. Ik had ergens onvoldoende invloed op of mijn invloed was onvoldoende constructief om ergens te komen. Dat ervoer ik in beginsel als falen. Gelukkig heb ik dat omgebogen naar een leerervaring. Ook ik ben lerend! Ik heb veel respect voor mensen die hun weg in de samenleving niet kunnen vinden door iets waar ze niets aan kunnen doen. Mijn kennis door en over dit thema is enorm gegroeid. Onze digitale wereld werpt voor een heleboel mensen een belemmering op. De intelligentie waarmee mensen verbloemen dat ze niet kunnen lezen en schrijven zich toch staande weten te houden, is knap. Ik vraag me oprecht af – dat sluit aan bij mijn strijd met het systeem – of wij als samenleving in staat zijn om elkaar voldoende te zien.”
Regie voeren
“Het is nodig in een gemeente om regie te voeren. Er is aanjaging nodig. De bordjes van professionals liggen zo vol met dagelijkse dingen dat er weinig tot geen tijd overblijft voor nieuwe initiatieven die hard nodig zijn om doelen te bereiken. Dit thema moet doorgaan. Het houdt niet op bij een eenjarig project. Het verbinden van partijen om gezamenlijk meer dan de som der delen te bieden moet boven aan ieders agenda staan. Het kost bijvoorbeeld veel geld als aanmaningen niet gelezen kunnen worden. Hierdoor komt men in de schulden. Let wel, het gaat niet over een financieel vraagstuk, maar dat is in onze samenleving nog vaak doorslaggevend voor besluitvorming. Voor mij betekent het veel meer dat iedereen in de samenleving kan meedoen en een bijdrage kan leveren. De samenleving is mooier als talenten (die iedereen in zich heeft) worden benut. Als je gehinderd wordt door bijvoorbeeld armoede of laaggeletterdheid, moet daar wat aan gedaan worden.”
Aandacht is gratis
“Dit alles heeft te maken met mijn droom. Als kind fantaseerde ik over een groot huis in het bos met oneindig veel kamers waar alleen maar gespeeld en gelachen werd. Er was genoeg te eten, te drinken en vooral was er aandacht. Daar zit mijn droom: aandacht. Aandacht kost geen geld. Er is aandacht in overvloed, we moeten het alleen aanwakkeren. Ik gun Kampen dat we aandacht voor elkaar hebben. Ik gun iedereen het feest van aandacht schenken aan elkaar. Je maakt er niet alleen een ander, maar ook jezelf blij mee. We verlangen in deze samenleving heel erg veel van eigen regie en initiatief, maar er zijn mensen die dat gewoon niet kunnen. Dit betekent niet dat de een de problemen voor de ander hoeft op te lossen, maar je kunt wel meedenken of luisteren. Ga met elkaar in gesprek, leg verbanden, zet je binnen je eigen mogelijkheden in en geniet!
